İngiltere Merkez Bankası, yapay zeka (YZ) balonuna ilişkin artan korkularla birlikte büyük teknoloji şirketlerinin değerinde "keskin bir düzeltme" uyarısında bulundu. ABD bankası JP Morgan'ın CEO'su Jamie Dimon, Uluslararası Para Fonu ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü de fiyatlarda düzeltme uyarısı yapmıştı. Açıklamalarda hatırlatılan 'dotcom krizi', erken dönem internet şirketlerinin değerlerinin arttığı, ancak 2000'li yılların başında balonun patlamasıyla birçok hisse senedi fiyatının düştüğü bir dönemi ifade ediyor. Bu durum bazı şirketlerin iflas etmesine ve iş kayıplarına yol açarken, emeklilik fonları da dahil olmak üzere insanların birikimlerinin değerini etkilemişti.
Son dönemde dile getirilen yapay zeka şirketlerinin değerleriyle ilgili uyarıda bulunan açıklamalara bir yenisi daha eklendi.
İngiltere'deki hisse senedi fiyatlarının 2008 küresel mali krizinden bu yana en "gergin" seviyeye yakın olduğu belirtilirken, ABD'deki hisse senedi değerlemelerinin "dotcom balonu"nun patlamasından önceki seviyelere benzediği ifade edildi.
İngiltere Merkez Bankasının finansal istikrar raporunda, yapay zekaya odaklanan şirketler için değerlemelerin "özellikle gergin" olduğu uyarısı yapıldı.
"Büyüme, trilyonlarca dolarlık borçla desteklenecek"
Banka, yapay zeka sektörünün önümüzdeki beş yıldaki büyümesinin trilyonlarca dolarlık borçla destekleneceğini ve şirketlerin değerinin düşmesi halinde finansal istikrar risklerinin artacağına dikkati çekti.
Yapay zeka altyapısına yapılacak harcamaların 5 trilyon doları aşabileceğini öngören sektör rakamlarına atıfta bulunulan raporda, bunun büyük bir kısmının yapay zeka şirketleri tarafından finanse edileceği, ancak yaklaşık yarısının çoğunlukla borç yoluyla dış kaynaklardan geleceği vurgulandı.
Raporda, "Yapay zeka firmaları ile kredi piyasaları arasındaki derin bağlar ve bu firmalar arasındaki artan bağlantılar, varlık fiyatlarında bir düzeltme olması durumunda, kredi vermedeki kayıpların finansal istikrar risklerini artırabileceği anlamına geliyor" denildi.
Son dönemdeki uyarılar
İngiltere Merkez Bankası, dotcom balonu gibi daha önceki olayları anımsatan yapay zeka şirketlerinin değerinde olası bir düşüş konusunda alarm veren son kurum oldu. ABD bankası JP Morgan'ın CEO'su Jamie Dimon, Ekim ayında BBC'ye yaptığı açıklamada, önümüzdeki yıllarda ciddi bir piyasa düzeltmesi riski konusunda "başkalarından çok daha fazla endişe duyduğunu" söylemişti. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) de fiyatlarda düzeltme uyarısında bulundu.
Başkan Bailey: Dotcom durumundan farklı olarak bu şirketlerin pozitif nakit akışları var
İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, daha önce iki ABD şirketinin iflasının ardından "alarm zillerinin" çaldığı uyarısında bulunarak olası bir mali krize ilişkin endişeleri dile getirmişti.
Salı günü ABD'de yapay zeka sektörünün "çok yoğunlaşmış" olduğunu ve ülke borsasının değerinin büyük bir kısmını oluşturduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Dotcom durumundan farklı olarak bu şirketlerin pozitif nakit akışları var. Yani sadece umutla yaratılmadılar. Ancak, geçen hafta Google ve Nvidia konusundaki tartışmada da gördüğümüz gibi, bu herkesin kazanacağı, herkesin eşit şekilde kazanacağı anlamına gelmiyor.
Yapay zekanın ekonomiler genelinde üretkenlik artışını teşvik etme açısından bir sonraki genel amaçlı teknoloji haline gelmesinin tutarsız olmadığını, hatta oldukça tutarlı olduğunu açıkça belirtmek önemlidir. Umarım öyledir, ama göreceğiz."
Küresel riskler
İngiltere Merkez Bankası ayrıca, jeopolitik gerginlikler, küresel ticaret savaşları ve hükümetlerin artan borçlanma maliyetleri nedeniyle 2025 yılında finansal istikrara yönelik risklerin arttığını belirtti. Ülkeler arasındaki artan gerginliğin özellikle siber saldırılar ve diğer aksamalara yol açma ihtimalini artırdığına da dikkat çekildi.
Dotcom balonu neydi?
Dotcom krizi, 1990'ların sonlarında, o zamanlar yeni bir teknoloji olan internete yönelik iyimserlik dalgasıyla erken dönem internet şirketlerinin değerlerinin arttığı, ancak 2000'li yılların başında balonun patlamasıyla birçok hisse senedi fiyatının düştüğü bir dönemi ifade ediyor.
Bu durum bazı şirketlerin iflas etmesine ve iş kayıplarına yol açtı. Hisse senedi fiyatlarında yaşanan düşüş, emeklilik fonları da dahil olmak üzere insanların birikimlerinin değerini de etkileyebiliyor.
