Binlerce genç, şiddet ve yolsuzluğa karşı ülke çapında bir protesto gösterisi için Meksiko'da yürüdü. Gösteri, Zócalo'da çıkan olaylarla sona erdi: 20 sivil ve 100'den fazla polis memuru yaralandı, yaklaşık 20 kişi tutuklandı.
Kendilerini Z Kuşağı olarak tanımlayanlar, bu Cumartesi günü Meksika'nın 52 şehrinde ve Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Hollanda ve Almanya gibi ülkelerde eş zamanlı yürüyüşler çağrısında bulundu. Bağımsızlık Meleği Meydanı'nda barışçıl bir protesto olarak başlayan gösteri, ülkenin en sembolik meydanında şiddetli çatışmalarla sona erdi.
Meksika'daki hareketin tetikleyicisi, 1 Kasım'da Uruapan Belediye Başkanı Carlos Manzo'nun öldürülmesiydi. Belediye başkanı, federal hükümete Michoacán'ı saran organize suçlara dikkat etmesi yönünde defalarca çağrıda bulunmuş, ancak talebi dikkate alınmamıştı. Bu suç, gençlerin yozlaşmış, şiddet yanlısı ve vatandaşların taleplerine duyarsız gördükleri bir sisteme karşı öfkesinin katalizörü haline geldi.
Gösteriye her yaştan binlerce Meksikalı katıldı: öğrenciler, köylüler, muhalefet partileri üyeleri ve şiddetten bıkmış vatandaşlar. Mexico City Vatandaş Güvenliği Bakanı Pablo Vázquez'e göre, yürüyüşte 20 sivil ve 100'den fazla polis memuru yaralandı ve çatışmaların ardından yaklaşık 20 kişi tutuklandı.
Bağımsızlık Meleği'nden Ulusal Saray'daki kaosa
Yürüyüş barışçıl bir şekilde başladı, ancak başkent Zócalo'ya ulaştığında, "kara blok" olarak tanımlanan bir grup göstericileri yarıp yürütme organının merkezi olan Ulusal Saray'ı koruyan çitlere çekiç ve taşlarla vurmaya başladı. Çitler yıkılınca, başkent polisiyle doğrudan çatışma yaşandı ve polis göz yaşartıcı gaz ve yangın söndürücülerle karşılık verdi.
Yaralı güvenlik mensuplarından 60'ı olay yerinde tedavi altına alınırken, 40'ı hastanelere kaldırıldı. Bunlardan dördünün özel bakıma ihtiyacı var; ancak hayati tehlikesi bulunmuyor. 20 yaralı sivil ise olay yerindeki sağlık görevlileri tarafından müdahale edildi.
Tutuklananlar "şiddet eylemleri" suçlamasıyla savcılığa sevk edilirken, 20 kişi hakkında idari işlem başlatıldı. Pablo Vázquez, yetkililerin, gösteri sırasında suç işleyen tüm kişileri tespit etmek için Meksiko Başsavcılığı ile koordinasyon halinde çalıştığını belirtti.
Tabasco'dan Cumhurbaşkanı Claudia Sheinbaum , protestoların "barışçıl" bir şekilde devam etmesi çağrısında bulundu ve şiddeti reddederek, "Şiddet asla değişim için kullanılmamalı; her zaman barışçıl olmalı," dedi. Ancak, binlerce kişinin toplanmasına rağmen "çok az gencin" yürüyüşe katıldığını söyleyerek hareketin önemini küçümsedi.
Meksika'daki Z Kuşağı, kolektif bir yorgunluktan doğan, sivil, gerçekçi ve tarafsız bir hareket olarak kendini tanımlıyor. Sloganı bunu açıkça ortaya koyuyor: "Ne solcuyuz ne de sağcı, biz baş eğmekten yorulmuş bir nesiliz."
Kolektif, 14 Kasım'da ulusal yürüyüşten önce, "Çünkü biz hiçbir partiden yana değiliz. Biz Meksika'dan yanayız" sloganıyla 12 maddelik bir bildiri yayınladı. Başlıca talepler arasında şunlar yer alıyor:
- Vatandaşın inisiyatifiyle, sıradan seçimlerden tamamen bağımsız ve siyasi partilerin katılımı olmadan devreye girebilen vatandaş geri çağırma mekanizması.
- Geri çağırma halinde yerine geçecek kişinin olağanüstü halk oylamasıyla doğrudan seçilmesi.
- Geri çağırma ve değiştirme süreçlerine partizan müdahalesinin yasaklanması.
- Bağımsız vatandaş konseyleri aracılığıyla yapılan atamalarla özerk kurumların güçlendirilmesi.
- Yargı sisteminde köklü reformlarla hızlı ve etkili adalet.
- Vatandaş denetimleri yoluyla yolsuzlukla mücadele etmek ve sonuçlara kamuoyunun erişimini sağlamak.
- Kamu güvenliği ve silahsızlanma, vatandaş denetimleri yoluyla yerel güvenliğin güçlendirilmesi.
- Kamu kaynaklarının kullanımında tam şeffaflık.
- Gençlere yönelik iş ve eğitim olanakları.
- İnsan onuruna yakışır konutlara erişim ve soylulaştırmayla mücadele.
- Vatandaş meclislerinde ahlaki otoriteye sahip kişilerin yer alması.
- Dilekçenin en fazla 15 talebe genişletilmesi için kamuoyu görüşü alınacak.
Bu hareket sadece Meksika'ya özgü değil. Z Kuşağı protestoları, Nepal, Moğolistan, Togo, Madagaskar, Fas, Paraguay, Peru, Bangladeş ve Endonezya gibi ülkelerde patlak veren küresel bir olgu. Güçlü sosyal sorumluluk sahibi dijital yerliler olan gençler, geleneksel medya yayıncılığı yerine TikTok, Instagram ve X gibi platformları kullanarak kendilerini örgütlüyorlar.
Bunun birçok nedeni var: İnsanlar hükümetlerinden memnun değil, ekonomik sorunlar, düşen yaşam standartları, yolsuzluk ve kısıtlı fırsatlar. Nepal gibi bazı ülkelerde protestolar hükümetleri devirdi. Meksika'da ise hareket, ülkenin yönetim biçiminde köklü bir değişiklik çağrısında bulunuyor.
