Aralarında İngiltere, Almanya ve Fransa'nın da bulunduğu 14 ülke, İsrail güvenlik kabinesinin işgal altındaki Batı Şeria'da 19 yeni yerleşim birimi inşasını onaylamasını kınadı.
14 ülke yaptıkları ortak açıklamada, İsrail'in bu kararıyla uluslararası hukuku ihlal ettiğini ve bölgede istikrarsızlığı körükleyebileceğini kaydetti.
Açıklamada, "İsrail'e bu kararı geri alma ve yerleşimlerin genişletilmesini durdurma çağrısı yapıyoruz" denildi.
14 ülke açıklamalarında İsrail'e, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 2334 sayılı kararını da hatırlattı.
Konsey, 23 Aralık 2016'da aldığı kararla, İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yerleşim faaliyetlerini yasa dışı ilan etmişti.
"Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkına desteği kararlılıkla sürdürdüklerini" vurgulayan 14 ülkenin ortak açıklamasında, şu satırlar da yer aldı:
"İlgili BM Güvenlik Konseyi kararları doğrultusunda, iki demokratik devlet olan İsrail ve Filistin'in güvenli ve tanınmış sınırlar içinde yan yana barış ve güvenlik içinde yaşadığı iki devletli çözüme dayanan kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışa olan sarsılmaz bağlılığımızı yeniden teyit ediyoruz. Müzakere edilmiş bir iki devletli çözüme alternatif olmadığını vurguluyoruz."
Açıklamayı yapan ülkeler; Almanya, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İtalya, İzlanda, İrlanda, Japonya, Kanada, Malta, Norveç ve İspanya.
İsrail'den 14 ülkeye 'ayrımcılık' suçlaması
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar ise 14 ülkenin açıklamasını reddetti.
Gideon Sa'ar, X hesabından yaptığı açıklamada, "Yabancı hükümetler, Yahudilerin İsrail topraklarında yaşama hakkını kısıtlayamaz; böyle bir çağrı ahlaken yanlıştır ve Yahudilere karşı ayrımcılık niteliği taşır" dedi.
İsrail'in Batı Şeria'ya yönelik son genişleme planı, 2005'teki ayrılma planı sırasında tahliye edilen iki yerleşimi (Ganim ve Kadim) de içeriyor.
Güvenlik kabinesinin onayı, İsrail'de Batı Şeria'daki yerleşim birimlerinin sayısını mevcut hükümet döneminde yaklaşık yüzde 50 arttığı anlamına geliyor.
Yerleşim karşıtı izleme grubu Peace Now'ın verilerine göre, 2022'de Batı Şeria'da 141 yerleşim vardı. İsrail'in son kararıyla birlikte bu sayı 210'a çıkıyor.
Yeni Yahudi yerleşim birimlerinin inşasını öneren Savunma Bakanı Israel Katz ve kendisi de yerleşimci olan aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, kararın bir Filistin devletinin kurulmasını engellemeye yönelik olduğunu söyledi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise İsrail'in "durmaksızın" yerleşim yerlerini genişletmesinin gerilimi körüklediğini, Filistinlilerin toprağa erişimini kısıtladığını ve yaşayabilir egemen bir Filistin devleti kurulmasını tehdit ettiğini belirtti.
Suudi Arabistan da son kararı sonrası İsrail'i kınadı.
İsrail'in 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda işgal ettiği Batı Şeria'da şiddet, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e yönelik ölümcül saldırıları sonrası Gazze'de başlayan savaşla birlikte yoğunlaştı.
Yerleşimlerin genişletilmesi, İsrail'in işgalini pekiştireceği ve iki devletli çözümü baltalayacağı yönündeki korkuları daha da arttırdı.
İki devletli çözüm, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde, başkenti Doğu Kudüs olan ve genel olarak 1967 Arap-İsrail savaşından önce var olan çizgide bir Filistin devletinin kurulmasını ifade ediyor.
2022'de kurulan mevcut İsrail hükümeti sadece yeni yerleşimlerin onaylanmasını önemli ölçüde arttırmakla kalmadı, izinsiz karakolları mevcut yerleşimlerin "mahalleleri" olarak tanıyarak yasallaştırma sürecini başlattı.
BM: 'Yerleşimlerdeki genişleme, 2017'den bu yana en yüksek düzeyde'
BM de daha önce yerleşimlerdeki genişlemenin 2017'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını açıklamıştı.
İsrail Mayıs ayında da, işgal altındaki Batı Şeria'da 22 yeni yerleşimi onaylayarak, bölgede son dönemin en büyük genişlemesini gerçekleştirmişti.
İsrail hükümeti ayrıca Ağustos ayında Kudüs ile Maale Adumim yerleşimi arasında E1 olarak adlandırılan ve uluslararası alanda şiddetli muhalefet nedeniyle on yıllardır dondurulmuş olan projedeki 3 binden fazla konut inşa etme planlarını onaylamıştı.
İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich o dönemde planın, "Filistin devleti fikrini gömeceğini" söylemişti.
Peace Now'a göre Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki onlarca yerleşimde yaklaşık 700 bin kişi yaşıyor. Yaşadıkları yerlerse, Filistinlilerin gelecekte bağımsız bir devlet kurmak istedikleri topraklar.
Yerleşim yerlerinin genişletilmesi, iki devletli çözüm beklentilerini baltaladığını söyleyen Arap ülkelerini de kızdırmış durumda.
Genişleme, işgal altındaki Batı Şeria'nın olası ilhakına ilişkin endişeleri de arttırdı.
ABD Başkanı Donald Trump, TIME dergisine verdiği demeçte İsrail'i böyle bir hamle konusunda uyarmış ve bunun gerçekleşmesi halinde İsrail'in ABD'den aldığı tüm desteği kaybedeceğini söylemişti.
Eylül ayında İngiltere, Avustralya ve Kanada gibi ülkeler, politikalarında sembolik de olsa önemli bir değişiklik yaparak Filistin devletini tanımıştı.
İsrail bu hamleye karşı çıkmış, Başbakan Binyamin Netanyahu bir Filistin devletinin "gerçekleşmeyeceğini" söylemişti.
