Gençlerin öncülük ettiği göstericiler, Fas'ta son yılların en büyük hükümet karşıtı protestolarında hafta sonunda polisle çatıştı. Gençler, 11 şehirde sokaklara dökülerek yolsuzluklara dikkati çekti ve hükümetin uluslararası spor müsabakalarına para akıtırken sağlık ve eğitimi ihmal etmesini eleştirdi.
Ülkenin sıkıntılı sağlık sistemi ile 2030 FIFA Dünya Kupası öncesinde yapılan yatırımlar arasında doğrudan bir bağlantı kuran göstericiler, "Stadyumlar burada, ama hastaneler nerede?" sloganları attı.
Fas, 2030 FIFA Dünya Kupası'na ortak evsahibi olması nedeniyle üç yeni stadyum inşa ediyor ve altı stadyumu yeniliyor. Ayrıca, bu yılın ilerleyen dönemlerinde Afrika Uluslar Kupası'na da ev sahipliği yapacak.
Son on yıldır, Fas'taki protestolar genellikle bölgesel eşitsizlikler ve hükümetin Rabat'taki önceliklerini hedef alıyordu. CNN haberine göre, Bu hafta sonu ülke çapındaki gösteriler, son olarak Rabat'ın 480 kilometre güneyindeki büyük bir sahil kenti olan Agadir'deki bir devlet hastanesinde doğum yaparken sekiz kadının hayatını kaybetmesinin ardından arttı.
Z kuşağının önderlik ettiği lidersiz hareket
Fas İnsan Hakları Derneği, cumartesi günü onlarca kişinin tutuklandığını, aralarında fiziksel saldırıya uğrayanların da bulunduğunu belirtti. Bazılarının gece boyunca serbest bırakıldığını belirten dernek, tutuklamaların "özgür seslere yönelik baskıyı ve ifade özgürlüğü hakkının kısıtlandığını doğruladığını" vurguladı.
Sendikalar veya siyasi partiler tarafından yönlendirilen geçmiş protestoların aksine, hafta sonu protestolarını organize eden lidersiz hareket, protestolarını büyük ölçüde oyuncular ve gençler arasında popüler olan TikTok ve Discord gibi sosyal medya platformları aracılığıyla duyurdu.
"Z Kuşağı 212" ve "Fas Gençliğinin Sesleri" adlı iki grup, destekçilerinin birçoğu daha militan talepler dile getirirken, "barışçıl ve medeni protestolar" ve sorumlu tartışmalar çağrısında bulundu.
Fas'ta 1995-2010 yılları arasında doğanlar nüfusun en büyük bölümünü oluşturuyor ve hafta sonu düzenlenen gösteriler Z Kuşağı protestoları olarak anılıyor.
Sağlık sektörü kamuoyunun öfkesinin odak noktası
Yerel basının haberine göre, Faslılar kamu hizmetlerindeki düşüşü protesto etmek için şehir ve kırsal kasabalardaki hastanelerin önünde gösteri düzenliyor.
Yetkililer, Dünya Kupası harcamalarının kamu altyapısından daha öncelikli olduğu iddialarını reddederek, sağlık sektöründeki sorunların miras kaldığını söyledi. Fas'ın milyarder Başbakanı Aziz Ahnuş, bu ayın başlarında hükümetin sağlık sektöründeki "önemli başarılarını" savundu.
Agadir Belediye Başkanı da olan Ahnuş, "Reformları yönettik, harcamaları artırdık ve ülkenin tüm bölgelerinde hastaneler inşa etme sürecindeyiz. Agadir hastanesi 1962'den beri sorunlarla karşı karşıya... ve bunları çözmeye çalışıyoruz." dedi.
Fas Sağlık Bakanı Amine Tahraoul, protestoların ardından hastane müdürünün yanı sıra bölgedeki sağlık yetkililerini de görevden aldı.
Dünya Sağlık Örgütü'nün 2023 yılı verilerine göre Fas'ta 10.000 kişi başına sadece 7,7 sağlık personeli düşerken, Agadir gibi bazı bölgelerde bu oran 10.000 kişi başına 4,4 ile çok daha düşük. DSÖ ise 10.000 kişi başına 25 sağlık personeli öneriyor.
