Servet dağılımı, toplumdaki eşitliğin önemli göstergelerinden biri. Avrupa genelindeki servet eşitsizliği korkutucu boyutlara ulaştı. Avrupa Merkez Bankası'na (ECB) göre, 2025'in ilk çeyreğinde, Euro bölgesindeki hanelerin en zengin yüzde 10'u toplam net servetin yüzde 57,4'üne sahipken, en zengin yüzde 5'lik kesim tek başına servetin yüzde 44,5'ini oluşturuyordu. Buna karşılık, hanelerin en fakir yüzde 50'si servetin yalnızca yaklaşık yüzde 5'ine sahipti. Bu rakamlar, Avrupa genelindeki servet dağılımındaki dikkat çekici eşitsizliği ortaya koyuyor.
Avrupa'da servet dağılımı
UBS'nin 2025 Küresel Servet Raporu, 2024 itibarıyla Avrupa genelindeki servet eşitsizliğini ölçen Gini endeksini ortaya koyuyor. Gini katsayısı, bir ülkedeki servet eşitsizliğini 0 ile 1 arasında bir değerle ölçüyor: Daha yüksek bir değer daha fazla eşitsizliği gösterirken, 0 değeri tam eşitliği temsil ediyor.
Rapora göre, İsveç 0,75'lik Gini skoruyla en yüksek servet eşitsizliğine sahip ülke olurken, Slovakya ise 0,38 ile en düşük değere sahip ülke konumunda.
İsveç'in yanı sıra Türkiye'de (0,73), Kıbrıs'ta (0,72), Çekya'da (0,72) ve Letonya'da (0,7) da servet eşitsizliği yüksek; bu ülkelerin hepsinde puan 0,7'nin üzerinde bulunuyor. Slovakya'yı, Gini katsayısı 0,5'in altında olan Belçika (0,47) ve Malta (0,48) takip ediyor.
Avrupa'nın ilk beş ekonomisi arasında, servet eşitsizliği oranı 0,68 ile Almanya'da en yüksek seviyedeyken, diğer ülkelerde puanlar birbirine çok yakın: İspanya (0,56) en düşük seviyede, ardından İtalya (0,57), İngiltere (0,58) ve Fransa (0,59) geliyor.
İsveç neden en üst sırada?
İsveç, birçok alanda toplumsal eşitliğin bir modeli olarak tanımlanıyor ancak servet dağılımı Avrupa'nın en eşitsiz ülkeleri arasında yer alıyor.
Stockholm merkezli düşünce kuruluşu Arena Idé'nin başkanı Dr. Lisa Pelling, bunun birkaç nedenini sıraladı. Bunlar arasında, son yıllarda bir dizi servet vergisinin kaldırılması da yer alıyor. İsveç'te ayrıca miras, hediye veya mülk vergisi uygulanmıyor.
Şirketlere uygulanan çok düşük vergilere dikkat çeken Pelling, bunun "zengin insanların daha da zenginleşmesi için birçok olasılık" yarattığını açıkladı.
En zengin yüzde 5'in serveti
Nüfusun en zengin yüzde 5'inin servet payları, servet dağılımının bir diğer iyi göstergesi. Avrupa Merkez Bankası'na (ECB) göre, 20 ülke arasında bu pay, 2025'in ilk çeyreğinde Malta'da yüzde 30,8'den Letonya'da yüzde 54'e kadar değişiyor.
Malta dışında, en düşük servet eşitsizliğini Güney Kıbrıs (%31,4), Hollanda (%32,8), Yunanistan (%33) ve Slovakya (%34,4) olduğu bildiriliyor.
Buna karşılık Letonya'dan sonra en yüksek paylara Avusturya (%53,1) ve Litvanya (%51,7) sahip olup, en üstteki %5'lik kesim toplam hanehalkı net varlığının yarısından fazlasına sahip.
Toplumların en zengin yüzde 10'luk kesimi için sıralamalar genel olarak benzer olup, Malta'da yüzde 42,7'den Letonya ve Avusturya'da yüzde 64'e kadar değişen küçük değişiklikler bulunuyor.
En zengin yüzde 10'un payı Slovakya'da (%44,1), Kıbrıs'ta (%44,8), Yunanistan'da (%45,4), Hollanda'da (%46,2) ve İrlanda'da (%48,6) %50'nin altında.
Letonya ve Avusturya'nın yanı sıra, nüfusun en zengin yüzde 10'luk kesiminin net servetin yüzde 60'ından fazlasını elinde tuttuğu diğer iki ülke ise Almanya (%60,5) ve İtalya (%60,3).
Bu rakam Fransa'da yüzde 54,8, İspanya'da ise yüzde 53,4'e ulaşıyor.
Ev sahipliği oranları belirleyici
Eurofound araştırma yöneticileri Dr. Carlos Vacas-Soriano ve Eszter Sándor, konut sahipliği oranlarının servet dağılımındaki farklılıklara katkıda bulunan ana faktörlerden biri olduğunu vurguladı. Ayrıca Eurofound araştırmacıları konut sahipliği oranının yüksek olduğu ülkelerde servet eşitsizliği daha düşük olma eğilimindeyken, diğer finansal varlıklara erişimin daha yaygın olduğu ülkelerde eşitsizlik daha yüksek olma eğiliminde olduğunu da dikkat çekti.
