Yale Halk Sağlığı Okulu’nun İnsani Araştırmalar Laboratuvarı (HRL), Rusya tarafından zorla sürgün edilen Ukraynalı çocukların “yeniden eğitimi” ve "askerileştirilmesi" için benzeri görülmemiş bir sistemin varlığını ortaya koydu.
Moskova güçleri tarafından zorla sürgün edilen Ukraynalı çocuklar, Şubat 2022’den bu yana Rusya’nın içinde ve Ukrayna’nın geçici olarak işgal edilmiş bölgelerinde en az 210 tesise götürüldü, son araştırma bunu gösteriyor. HRL ekibi, gerçek sayının muhtemelen daha yüksek olduğunu belirtiyor.
Euronews'un aktardığı araştırmaya göre Rusya, Ukraynalı çocukların uzun süreli barındırıldığı, "yeniden eğitim" ve "askeri eğitimin" verildiği büyük tesisler işletiyor.
HRL araştırması, Ukrayna’dan alınan çocukları Ruslaştırmak için kullanılan lojistik ve operasyonel kapasiteyi ortaya koydu.
HRL, bu çalışmada sekiz farklı tür tesis belirledi; bunlar yaz kampları ve sanatoryumlardan bir askeri üs ve bir manastıra kadar çeşitlilik gösteriyor.
Rusya’da tutulan Ukraynalı çocuklar arasında bakıma muhtaç, birincil vasisi olmayan ya da fiziksel engelli çocuklar da bulunuyor.
HRL ekibi, araştırmalarının 2022’den bu yana cephe bölgelerinde ebeveynlerinden zorla alınan ve 2022’nin ilkbaharında Mariupol çevresinde Rusya yanlısı yetkililer tarafından ailelerinden ayrılan çocukları da kapsadığını söylüyor.
Ukraynalı çocuklar Rusya'da nerede tutuluyor?
HRL’nin belgelediği 210 tesis, Ukraynalı çocukların işgal altındaki bölgelerden Rusya’nın farklı bölgelerine taşınmasını sağlayan sistemli bir ağın parçası.
Araştırmaya göre bu yerler arasında şehir merkezlerindeki üniversiteler ve Sibirya'daki uzak kamplar da bulunuyor.
2014 yılından bu yana Rusya'nın işgali altında olan Kırım, Luhansk ve Donetsk bölgelerinde, Ukrayna’dan getirilen çocukların yeniden eğitilmesi, askerileştirilmesi ve zorla evlatlık verilmesi gibi uygulamalar yürütülüyor.
HRL, Rus hükümetinin raporda tespit edilen yerlerin yarısından fazlasını doğrudan yönettiğini teyit etti.
Rusya'ya zorla götürülen kaç çocuk var?
Ukrayna, Rusya'nın geniş çaplı işgalinin başlangıcından bu yana 19 bin 500'den fazla çocuğun alıkonulduğunu doğrulayabildi.
Bunlar, haklarında detaylı bilgi toplanmış çocuklar; yani Ukrayna’da yaşadıkları yerler ve Rusya’da bulundukları bölgeler biliniyor.
Ancak gerçek sayının çok daha yüksek olması muhtemel.
Yale İnsani Yardım Araştırma Laboratuvarı'na göre, 19 Mart 2025 itibarıyla bu sayı 35 bine yaklaşmıştı.
Rusya Çocuk Hakları Komiseri Maria Lvova-Belova, Moskova'nın Şubat 2022 - Temmuz 2023 tarihlerinde 700 bin Ukraynalı çocuğu "kabul ettiğini" öne sürdü.
Ukrayna, başta Katar, Güney Afrika ve Vatikan olmak üzere üçüncü taraf bir devletin arabuluculuğuyla bin 605 çocuğu geri getirmeyi başardı.
Haziran ayında İstanbul'da yapılan doğrudan görüşmeler sırasında Ukraynalı yetkililer, çocukların adının yer aldığı bir listeyi Rus tarafına teslim etti.
Kiev, Moskova’dan bu çocukları Ukrayna’ya geri göndermesini talep ederek, zorla sınır dışı edilen çocukların iadesini, olası bir ateşkes ve uzun vadeli barış anlaşmasının kilit unsurlarından biri olarak yineledi.
Ukrayna delegasyonu başkanı Rustem Umerov, "Eğer Rusya gerçekten bir barış sürecine bağlıysa, bu listedeki çocukların en azından yarısının geri dönmesi olumlu bir adım olur," dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çocuk Hakları Komiseri Maria Lvova-Belova hakkında, çocukların zorla sürgün edilmesinde yer aldıkları iddiasıyla Mart 2023'te Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından tutuklama emri çıkardı.