NATO'nun yeni üyesi İsveç, Ukrayna'ya en gelişmiş 150 Gripen E savaş uçağını satmaya hazır olduğunu açıkladı. Bu, ittifak üyelerinden birinin, küçük ve yaşlanan hava kuvvetlerini geliştirmek isteyen Kiev'e önemli sayıda jet tedarik etme konusunda yaptığı ilk teklif oldu.
Volodimir Zelenskiy ile İsveç Başbakanı Ulf Kristersson arasında Çarşamba günü 100 ila 150 adet Saab Gripen-E jeti alımına ilişkin mutabakat metni imzalandı.
Ancak her iki lider de bunun yalnızca Rusya'ya karşı mücadelesinde daha fazla hava muharebe kabiliyetine ihtiyaç duyan Ukrayna için değil, aynı zamanda NATO ve Avrupa'nın genel güvenliği için de oyunun kurallarını değiştirebilecek potansiyele sahip olduğunu söyledi.
Zelenskiy, X'teki yazısında, "İlişkilerimizde, Ukrayna ve İsveç arasındaki ilişkilerde ve daha geniş anlamda Avrupa'daki genel güvenlik ilişkilerinde tamamen yeni ve gerçekten anlamlı bir sayfa açıyoruz" dedi.
Zelenskiy, "Bunlar çok havalı uçaklar, çok çeşitli görevleri yerine getirmeyi sağlayan güçlü havacılık platformları" dedi.
Kristersson da yaptığı açıklamada, "Bu hem Ukrayna'yı, hem İsveç'i, hem de Avrupa'yı güçlendirecek" dedi.
Savaş uçakları, Rusya'nın Şubat 2022'de komşusunu işgal etmesinden bu yana Ukrayna için kritik bir ihtiyaç haline geldi. O dönemde Ukrayna hava kuvvetleri büyük ölçüde Sovyet dönemi uçaklarından oluşuyordu. Batılı ülkeler, eski ABD yapımı F-16 modellerinin yanı sıra az sayıda Fransız Mirage ile Kiev'in yardımına koşmuş olsalar da, bunlar Rus hava üstünlüğüne karşı koymaya yetmedi.
Toprak yoldan havalanabiliyor
Ancak uzmanlar Gripen-E'nin Ukrayna'daki çalışma koşullarına oldukça uygun olduğunu düşünüyor.
Gripen savaş uçakları nispeten ucuz, bakımı ve silahlandırılması kolay ve zorlu koşullarda çalışabilme, pist olarak yol veya toprak yollar kullanabilme gibi özelliklere sahip.
Üretici Saab, tek motorlu Gripen-E'yi, sensörleri ağ üzerinden birbirine bağlama ve filo genelinde füze fırlatmalarını koordine etme yeteneğiyle "oyunu değiştiren" olarak nitelendiriyor. Saab, jetlerin aynı zamanda yerleşik yapay zeka yeteneğine de sahip olduğunu belirtiyor.
Jetin ilk versiyonu 1980'lerin sonlarında üretilirken, E modeli bu ayın başlarında İsveç Hava Kuvvetleri'nde hizmete girdi.
Zelenskiy, İsveç'te düzenlediği basın toplantısında ülkesinin gelecek yıl Gripen'leri alıp kullanmaya başlayabileceğini umduğunu söyledi.
150 uçağın Ukrayna'ya gönderilmesiyle tamamlanırsa, Kiev dünya çapında Gripen-E'nin en büyük kullanıcısı olabilir.
Gripen, İsveç'in yanı sıra Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Güney Afrika ve Tayland'da da uçuyor.
Çarşamba günkü açıklamanın, Zelenski'nin Rusya'nın iç kesimlerine yönelik saldırılarda kullanmak üzere uzun menzilli Tomahawk füzeleri edinme girişiminin ABD Başkanı Donald Trump tarafından reddedilmesinden sadece birkaç gün sonra gelmesi ise dikkati çekti.
