Türkiye geneli ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC), 12 Kasım 1999 Düzce Depremi'nin yıl dönümü dolayısıyla saat 18.57'de "çök kapan tutun" tatbikatı yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Milletimizi “afet bilgisi eşittir hayat bilgisi” anlayışıyla Çök Kapan Tutun diyerek hayata tutunmaya davet ediyorum" diyerek yayınladığı videolu mesajında, “Hep beraber ömrümüze ömür katacak bir deneyim kazanacağız” ifadelerini kullandı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da "Aldığımız tedbirlerle insanlarımızın hayatını kurtarma noktasında bir adım atmış olacağız" dedi.
Düzce depreminin yıl dönümünde bugün 18.57’de tüm yurtta geniş çaplı olarak eş zamanlı deprem tatbikatı yapıldı. AFAD öncülüğünde bugün 18.57’de, ülke genelinde herkese ‘Çök-Kapan-Tutun’ hareketi için mesaj gönderildi. Yapılacak tatbikat için ayrıca kanallar, tatbikat bilgilendirme mesajını alt yazı olarak geçti. Türkiye genelinde ilk kez uygulanan tatbikatta SMS bildirimi, Hayati Uyarı Bildirimi, cami ve belediye hoparlörlerinden de uyarılar yapıldı.
Deprem tatbikatı öncesi videolu bir mesaj yayınlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan şu ifadelere yer verdi:
Bilim insanlarımız bölgemizdeki önemli fay hatlarının üzerinde yer alan ülkemizde büyük depremlerin yaşanma ihtimalini giderek arttığı konusunda fikir birliği içindedir. Depremin yaşanmasını önlemek mümkün değildir ama kayıplara önlem almak bizim elimizdedir. Hamdolsun yaptığımız hazırlıklarla vatandaşlarımızın 'Nerede bu devlet' feryadını duymuyoruz. Afet öncesi hazırlık, risk azaltma, afet sonrası iyileştirme olmak üzere üç kademeden oluşmaktadır. Afet öncesi hazırlık, risk azaltma konusunda toplu konutlarla şehirlerimizi afetlere karşı hazır hale getiriyoruz.
Etkin yönetimle vatandaşlarımıza kısa sürede ulaşıyor, arama kurtarma çalışmalarımızı hızla gerçekleştiriyoruz. Afet sonrasında yıkılanın yerine çok daha iyisini yere koyacak projelerimizi hayata geçiriyoruz. 2020'yi afetlere hazırlık yılı, 2021'i afet eğitim yılı bu seneyi de afet tatbikat yılı ilan ettik. 57 milyona yakın vatandaşımıza ulaştık geçen sene. Bugün de Düzce depreminin olduğu gün ve saatte yani 12 Kasım saat 18.57'de 81 ilimiz ve KKTC'de genel tatbikat yapıyoruz. Sizlerden beklentimiz tatbikata gönüllü şekilde katılarak kendinizin ve çevrenizin reflekslerini test etmenizdir. Bu tatbikatın, ayıracağınız birkaç dakika ile hep beraber ömrümüze ömür katacağına inanıyorum. Sizleri afet bilgisi eşittir hayat bilgisi anlayışla 'çök, kapan, tutun' diyerek hayata tutunmaya davet ediyorum.
Hücresel mesaj aynı anda gitti. Radyolar geçti. 'Çök, kapan, tutun' tatbikatı için biraz önce bir radyo yayını otomatik girdiği için ardından müzik devam etmiş oldu. 81 ilde de şu anda bütün valilerimiz AFAD müdürlerimiz, ilgili tüm yöneticilerimiz, Rize'de de Çevre Şehircilik Bakanımız bir kafeden katılıyor. Onlar da o kafeden çök, kapan, tutun tatbikatı yaptılar. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde de aynı şekilde tatbikata katılım oldu. Milletimize teşekkür ediyoruz. Bakanlıklarımıza, kurumlarımıza, operatörlerimize, emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz. Türkiye'de ilk kez bu kadar kapsamlı bir tatbikat gerçekleştirildi.
Önemli olan deprem anında soğukkanlı olabilmektedir. SMS ve hücre mesajında anlam şudur; depremin hangi saatte geleceğini bilmiyoruz, sel felaketini bilmiyoruz. Onun için bu hücresel mesajın yani bir devlet uyarı mesajı olarak gelen mesajın kendine ait uyarı sesi var. Elbette ki biraz insanı etkileyen bir ses. Ama o etki afet anında hayat kurtarabilecek sestir. Biz bunu Batı Karedeniz sel afetinde deneyerek yaşadık. Tekrar çok teşekkür ediyoruz.
Japonya bu tatbikatları deprem ülkesi olduğu için her yıl, yine sayın Cumhurbaşkanımızın hitaplarıyla nasıl başlamışsa, orada da Japonya Devlet Başkanı'nın hitaplarıyla başlıyor. Basit ve kısa, yapılabilecek, farkındalık oluşturulabilecek bir zaman dilimi içerisinde.
Bizim açımızdan Düzce depremi olması hasebiyle çok büyük önem taşıyor. Bu bir dünya uygulaması, örnek uygulama. Biz de bu uygulamanın benzer şekilde yapılması hususunda değerlendirme yaptık. Allah afet vermesin, afetlerle karşılaştırmasın. Bu ülkenin bir afet ülkesi olduğu, deprem, sel, orman yangını... Tarihin en büyük orman yangınlarıyla karşı karşıya kaldık. Çığ, kaya düşmesi, hortum bütün bunlar elbette ki karşı karşıya kalacağımız afetlerdir. Sayın Cumhurbaşkanımızın konuşmasında ifade ettiği gibi kentsel dönüşüm, yeni konut yapımları, afet öncesinde bu tip tatbikat ve eğitimler bizim için önemli. Deprem için toplanma alanlarımız hazır. Aynı zamanda arama kurtarma ekiplerimiz akredite.
İnanın AFAD kurumu, ki bu kurum sayın Cumhurbaşkanımız tarafından kurulduğunu, ortaya koyulduğunu elbette ki biliyoruz. Bu kurum afet konusunda durmaksızın sürekli çalışma içinde. Afet öncesi, afet anı ve sonrası için planlar, risk azaltmalar, afet çalışma grupları, bütün illerimiz hakikaten çok ciddi hazırlık yapıyorlar. İnanıyorum ki coğrafyamıza ve dünyaya örnek olabileceğiz. Afete hazırlık konusunda çok önemli bir süreci yakalayabileceğiz, bu konuda inancımız tamdır. Hepimiz şimdi takip ettiğimiz bazı ölçümler var, oradan bakacağız. Bakan yardımcımız burada. Bu arada da elbette vatandaşlarımıza bir ricamız var. Bizim AFAD mobil uygulamamız var. Can kurtaracak uygulama. Cep telefonunuza indirdiğiniz andan itibaren deprem anında nasıl adım atmanızı öğreten programdır. Allah korusun nerede olduğunuzun noktası olarak bulunabileceğiniz bir uygulamadır. Telefon hatları çekmese dahi internet üzerinden ilk anda kendinizi haberdar edebilecek, haberdar olmak istediğinize ulaşmayı sağlayan bir uygulamadır. Dünyada eşi ve benzeri yok. Tüm bunları Türkiye afetlere hazırlık konusunda adım adım, merhale merhale bir plan çerçevesinde yönetmeye çalışmaktadır.
Gönüllülerimiz 500 bin sayısını aştı. Demek ki vatandaşlarımızın bu konuda hassasiyeti üst noktaya ulaşıyor. Kamu kurumlarının bu konuda çok önemli hazırlıkları var. Kızılay'dan Ulaştırma Bakanlığı, Karayollarına kadar, İletişim Başkalığına kadar herkes büyü çalışma içerisinde. Hepinize çok teşekkür ediyorum. Özellikle basınımıza. Toplumumuza ancak bu kadar bilgi verebilir. Müteşekkiriz, minnettarız. Aldığımız tedbirlerle insanlarımızın hayatını kurtarma noktasında belki de bir adım atmış olacağız. Çok teşekkürler.
Ülke genelinde ilk kez uygulanan tatbikat kapsamında, saat 18.57'de tüm vatandaşların cep telefonlarına gönderilen "Hayati Uyarı Bildirimi" ile Türkçe ve İngilizce sesli uyarı yapıldı.
Televizyonlar ve radyo kanallarından mesaj yayınlandı, vatandaşlar tatbikat sırasında önceden belirlenen sağlam ve güvenilir alanda "çök kapan tutun" hareketini yaptı.
Haber Alma ve Yayma Sistemi'nden (HAY) verilen anonslar cami ve belediye hoparlörlerinden yayınlandı. Tatbikat esnasında vatandaşların panik olmaması için sirenler çalınmadı.
Tatbikat öncesinde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Merkezi'nden yönetilen tatbikat için Düzce, İstanbul, İzmir, Elazığ, Kahramanmaraş, Erzurum ve KKTC'den canlı yayın bağlantısına katılarak, vali ve AFAD il yöneticilerinden bilgi aldı.
Düzce ile yapılan canlı bağlantıda, İl Müftüsü Rüstem Can 12 Kasım 1999'daki depremde hayatını kaybedenler için dua etti.
Tatbikat öncesinde AFAD Başkanı Yunus Sezer, tatbikata ilişkin bilgilendirmede bulundu.
Saat 18.57'de deprem uyarısının yapılmasıyla hem AFAD merkezindeki hem de bağlantı yapılan illerdeki katılımcılar, çök kapan tutun hareketini yaptı.
Bu arada tatbikat kapsamında AFAD Merkezi bahçesinde, afet yönetimine ilişkin bilgilendirmelerin yapıldığı stantlar ve araçlarda afet anında ve sonrasında yapılacaklara ilişkin bilgi paylaşıldı.
Destici'den videolu paylaşım
Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici de sosyal medya hesabından tatbikata katıldığı anların videosunu yayınladı. Partideki makam odasında çalışırken sirenin çalmasıyla Destici'nin koltuğundan kalktığı ve çök - kapan - tutun uygulamasını yaptığı görülüyor.