Yüzlerce aileden biri neden Silikon Vadisi'nin gücünü üstlerine aldıklarını açıkladı. Davacılardan Taylor Little, "Gerçekten 12 yaşımdayken bağımlılığın tuzağına düşmüştüm. Ve ergenlik yıllarım boyunca hayatımı geri alamadım" dedi.
BBC News haberine göre, Taylor Little'ın bağımlılığı, intihar girişimlerine ve yıllarca süren depresyona yol açan bir bağımlılık olan sosyal medyaydı. Şu anda 21 yaşında olan ve "onlar" ifadesini kullanan Taylor, teknoloji şirketlerini "büyük, kötü canavarlar" olarak tanımlıyor. Taylor, şirketlerin bilinçli olarak son derece bağımlılık yaratan ve zarar veren ürünleri çocukların eline sunduğuna inanıyor. İşte bu yüzden Taylor ve diğer yüzlerce Amerikalı aile dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden dördüne dava açıyor.
Tasarım gereği zararlı
Facebook ve Instagram'ın sahibi Meta'nın yanı sıra TikTok, Google ve Snapchat'in sahibi Snap Inc.'e karşı açılan dava, Silikon Vadisi'nde şimdiye kadar açılan en büyük davalardan biri. Davacılar arasında ABD'nin dört bir yanından sıradan aileler ve okul bölgeleri yer alıyor. Platformların tasarımı gereği zararlı olduğunu iddia ediyorlar. Ailelerin avukatları, intihar eden 14 yaşındaki İngiliz kız öğrenci Molly Russell'ın davasının gençlerin karşılaştığı potansiyel zararların önemli bir örneği olduğuna inanıyor.
Geçen yıl Washington'da video bağlantısı aracılığıyla Russel'ın ölümüyle ilgili soruşturmayı izlediler ve ABD'deki davada kullanabilecekleri herhangi bir kanıt aradılar. Kaliforniya'daki mahkemeye sunulan ana şikayette Molly'nin adı sıkça geçiyor.
Federal yargıçtan karar
Geçen hafta, federal bir yargıcın şirketlerin, ifade özgürlüğünü koruyan ABD anayasasının Birinci Değişikliğini eylemi engellemek için kullanamayacağına karar vermesiyle davadaki aileler güçlü bir destek aldı. Yargıç Gonzalez Rogers ayrıca platformların yayıncı olmadığını belirten İletişim Ahlakı Yasası'nın S230'unun şirketlere genel koruma sağlamadığına da karar verdi. Yargıç, örneğin ailelerin iddia ettiği gibi "sağlam" yaş doğrulamasının olmayışı ve zayıf ebeveyn kontrollerinin ifade özgürlüğüyle ilgili sorunlar olmadığına karar verdi. Ailelerin avukatları bunu "önemli bir zafer" olarak nitelendirdi.
Şirketler iddiaların doğru olmadığını ve kendilerini güçlü bir şekilde savunma niyetinde olduklarını söylüyor.
"Bedenim ve zihnim bunu arzuluyordu"
Colorado'da yaşayan Taylor, ilk akıllı telefonlarını almadan önce sportif ve dışa dönük olduklarını, dans ve tiyatroda yer aldıklarını anlatıyor.
"Telefonumu elimden alsaydım, sanki yoksunluk yaşıyormuşum gibi hissettim. Dayanılmazdı. Kelimenin tam anlamıyla bağımlılık yaptığını söylediğimde, alışkanlık oluşturduğunu kastetmiyorum. Yani bedenim ve zihnim bunu arzuluyordu."
Taylor tıkladıkları ilk sosyal medya bildirimini hatırlıyor. "Bu, birisinin kişisel kendine zarar verme sayfasıydı; yaraların ve kesiklerin sansürsüz resimlerini gösteriyordu", diyen Taylor, şunları kaydetti:
"11 yaşında bir çocuk olarak bir sayfaya tıkladım ve hiçbir uyarı olmadan bana bu sayfa gösterildi. Hayır, aramadım. Ben istemedim. Hala görebiliyorum. 21 yaşındayım yaşındayım, hâlâ görebiliyorum."
Taylor ayrıca vücut imajı ve yeme bozukluklarıyla ilgili içeriklerle de mücadele ettiğini belirterek, "Bu bir tarikat gibiydi, öyle de. Bir tarikat gibi hissettim. Ölmeden sahip olamayacağınız bir bedenin fotoğraflarıyla sürekli bombardımana tutuluyorsunuz. Bundan kaçamazsın" dedi.
Taylor ve diğer davacıların avukatları, bireysel gönderilere, yorumlara veya görsellere değil, platformların tasarımına odaklanarak davaya yeni bir yaklaşım benimsedi.
Uygulamaların bağımlılığa ve zarara neden olan tasarım özellikleri içerdiğini iddia ediyorlar.
'Kesinlikle doğru değil'
Meta bir açıklama yaparak şunları söyledi: "Düşüncelerimiz bu şikayetlerde temsil edilen ailelerle birliktedir.
"Gençlere güvenli, destekleyici çevrimiçi deneyimler sunmak için yaptığımız çalışmalarda her ebeveyne, onların çıkarlarını ön planda tuttuğumuz konusunda güvence vermek istiyoruz."
TikTok yorum yapmayı reddetti.
Google şu açıklamada bulunau: "Bu şikayetlerdeki iddialar kesinlikle doğru değil. Çocukları platformlarımızda korumak her zaman işimizin temelini oluşturdu."
Snapchat, platformunun "mükemmel olma baskısını ortadan kaldırmak için tasarlandığını" vurgulayarak, "Zararlı olabilecek herhangi bir şeyin yayılmasını önlemek için tüm içeriği geniş bir kitleye ulaşmadan önce inceliyoruz." açıklaması yaptı.
"Yaşayacağımı düşünmediğim bir yerdeyim"
Taylor hikayelerinin Molly Russell ile çok benzer olduğunu vurgulayarak, şu ifadeleri kullandı:
"Hayatta kaldığım için kendimi inanılmaz şanslı hissediyorum. Ve kalbim, Molly gibi insanlar için kelimelere dökemeyeceğim şekilde kırılıyor. Mutluyum. Hayatımı gerçekten seviyorum. Yaşayacağımı düşünmediğim bir yerdeyim. Öleceğimizi biliyorlar. Umursamıyorlar. Ölmemizden para kazanıyorlar. Sosyal medyanın daha iyi olacağına dair tüm umudum tamamen bizim kazanmamıza ve onları bunu yapmaya zorlamamıza bağlı; çünkü onlar bunu asla ama asla seçmeyecekler."
