Pandemi sırasında okuma seviyeleri tarihin en düşük seviyelerine geriledi. Şimdi ebeveynler, öğretmenler ve teknoloji şirketleri, yapay zekanın Amerika'nın okuryazarlık krizini çözmeye yardımcı olabileceğini umuyor.
Amerika'nın okuryazarlık sorunu yıllardır devam ediyor ve okuma puanları, pandemi onları on yıllardır en düşük seviyelerine itmeden önce bile düşüşteydi . Eğitimciler, olası faktörler arasında çocukların artan ekran süresi, kısalan dikkat süreleri ve uzun yazıları okumada düşüş olduğunu söyledi.
Mississippi , Louisiana ve diğer eyaletler, okuma müfredatlarını yeniden düzenleme ve çocuk okuryazarlığını geliştirmeyi amaçlayan yasalar çıkarma konusunda deneyler yaptı. Ancak yapay zekanın yükselişi, öğrencilerin okumayı nasıl öğrendiklerini yeniden düşünmek için yeni bir fırsat yaratıyor.
ABD genelinde ebeveynler, eğitimciler ve toplum grupları, çocuklar okurken onları dinleyen, hataları gerçek zamanlı olarak düzelten ve dersleri her öğrencinin okuma seviyesine uyarlayan yapay zeka destekli eğitmenleri deniyor. Ancak yapay zekanın kullanımının riskleri ve okuryazarlık becerilerini gerçekten geliştirip geliştiremeyeceği konusunda sorular devam ediyor.
Denver Devlet Okulları, son yıllarda hem öğretim araçları hem de öğretmen desteği olarak yapay zekâ ürünlerini benimsemesiyle manşetlere çıktı . Yaklaşık 200 okuldan oluşan sistem, Ocak ayında yapay zekâ destekli okuma öğretmenleri konusunda uzmanlaşmış bir şirket olan Amira Learning ile çalışmaya başladı.
İlçenin beşeri bilimler direktörü Jennifer Begley'e göre, binlerce ilkokul öğrencisi şu anda platform aracılığıyla kitap okuyor.
Begley, bir çocuk yüksek sesle okuduğunda, yapay zeka aracının dinleyeceğini ve bir kelimeyle zorlandığında "mikro müdahalede" bulunacağını söyledi. Örneğin, program, öğrenciden kelimeyi seslendirirken parmaklarını fare altlığı üzerinde hareket ettirmesini isteyebilir.
Yapay zeka programı, öğrencilere hem İngilizce hem de İspanyolca öğretebiliyor; bu da bölge verilerine göre öğrencilerin yaklaşık üçte birinin evde İspanyolca konuştuğu Denver'da önemli bir satış noktası . CEO Mark Angel'a göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 4 milyon öğrenci Amira'nın yazılımına erişebiliyor.
Başlangıçta sınıflarda yapay zeka kullanımına şüpheyle yaklaşan Begley, yapay zekanın bölge için bir başarı olduğunu söyledi.
Begley, CNN'e yaptığı açıklamada, "Öğrenciler yapay zekaya okuyor ve geri bildirim aldıkları için bunu eğlenceli buluyorlar... Bu, bir öğretmenin bu ölçekte yapamayacağı kadar kişiselleştirilmiş bir farklılaştırmaya olanak sağlıyor." dedi.
Ancak yapay zeka yüz yüze eğitimin yerini alamaz
Yapay zeka okuryazarlık çalışmalarında bazı umutlar vaat ediyor olabilir, ancak araştırmacılar teknolojinin tek başına okuma seviyelerini iyileştiremeyeceğini söylüyor.
Harvard Eğitim Fakültesi'nde yapay zeka destekli okuma asistanları üzerine çalışmalar yürüten yardımcı doçent Ying Xu, "çocuklar kendilerine sorular soran ve ardından geri bildirim sağlayan bir yapay zeka sohbet robotuyla okuduklarında, aslında bir yetişkinle okumaya benzer düzeyde faydalar elde ediyorlar" sonucuna ulaştı.
Ancak araştırmasının yapay zekanın ebeveynlerin ve öğretmenlerin yerini alabileceğini göstermediğini, aksine teknolojinin çocuklara evde ve sınıfta öğrendiklerinin bir tamamlayıcısı olarak anlatılması gerektiğini belirten Ying Xu, "Bir öğretmenin veya yetişkinin çocuğunuzla kitap okumasının yerini hiçbir şey tutamaz . İster bir yaşında ister yedi yaşında olsun, kucakta geçirilen zaman çok önemlidir," dedi.
Teksas'taki Permian Havzası Erkek ve Kız Çocukları Kulübü'nün eski müdürü Andra Jones. Topluluğunun uzun süredir düşük okuryazarlık seviyeleriyle mücadele ettiğini ve bunun nesiller arası bir sorun olduğunu söyledi.
Bu bahar, Boys and Girls Club, yapay zeka destekli bir eğitim şirketi olan Edsoma ile ortaklık kurdu. Yazılım, öğrencilerin okuma seviyelerini belirleyip değerlendirmeye göre kitap seçmelerine olanak tanıyor. Yapay zeka destekli araç ayrıca, çocuklar yüksek sesle okurken telaffuz ve akıcılık konusunda gerçek zamanlı geri bildirim sağlıyor.
Kızı anaokuluna giden Jones, çocukların okula başladıklarında becerilerinin ne kadar dengesiz olduğunu bizzat gördüğünü ifade eden Jones, yapay zeka aracının, aileleri düzenli olarak onlarla kitap okumaya vakit bulamayan veya ana dili İngilizce olmayan çocukların ihtiyaçlarını karşılamanın bir yolu olduğunu söyledi.
Ekran süresi, veri gizliliği ve diğer endişeler
Yapay zeka araçları çocukların okumayı öğrenme biçimini değiştirirken, eğitim uzmanları okulların ve teknoloji şirketlerinin okuma müfredatlarını yeni teknolojiyle uyumlu hale getirmeleri gerektiği konusunda uyarıyor.
NYU'da çocukluk ve okuryazarlık eğitimi profesörü ve eski federal ilköğretim ve ortaöğretim bakan yardımcısı Susan Neuman, New York City devlet okullarındaki öğrencilerle okuma alışkanlıkları üzerine çalışıyor. ChatGPT'yi kullanarak bir metni öğrencinin okuma seviyesine göre uyarlayıp ardından yavaş yavaş daha uzun kelimeler ve daha karmaşık cümleler ekleyerek başarılı olduğunu söylüyor. Eğitimcilerin "iskele" olarak adlandırdığı bir teknik bu.
Yapay zekayla beş dakikada böyle bir ders hazırlayabilir. Ancak yapay zeka destekli dersin sınıfta olup bitenlerle uyumlu olması gerektiğini, aksi takdirde "öğrencilerin artık tek bir müfredat yerine iki müfredatı olacağını ve bir yerine iki farklı beceri ve strateji üzerinde müzakere edeceklerini" belirtti.
Ebeveynler ayrıca artan ekran süresi veya çocuklarının verilerinin paylaşılması konusunda endişe duyabilir . New York'taki devlet okulları , denetçi ofisinin gizlilik endişelerini dile getirmesinin ardından geçen yıl yapay zeka destekli bir okuma programıyla yaptıkları sözleşmeyi feshetti . Denver'daki okul bölgesi yetkilileri, CNN'e öğrenci verilerinin nasıl kullanılacağı konusunda katı gereklilikleri olduğunu söyledi.
Bazı yapay zeka liderleri ise bu teknolojinin genç öğrencilere ulaştırılmasının istenmeyen sonuçlar doğurabileceğinden endişe ediyor.
Öğrenciler ve eğitimciler arasında yapay zeka konusundaki bilgiyi artırmayı amaçlayan kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan AiEdu'nun kurucu ortağı ve CEO'su Alex Kotran, CNN'e verdiği demeçte, "10 yıl içinde tüm yoksul çocukların yapay zekaya sahip olma olasılığı daha yüksek görünüyor; yapay zekalı öğretmenlere, yapay zekalı akıl hocalarına ve yapay zekalı oyunlaştırılmış öğrenme uygulamalarına sahip olacaklar. Ve bence zengin çocuklar öğretmen merkezli sınıflarda olacak, klasikleri okuyacak, kalem ve kağıtla yazacak... Bu konuda çok endişeleniyorum." ifadelerini kullandı.
Yapay zeka destekli okuryazarlık araçlarına ne kadar güvenileceğini anlamak zaman alacak. Pensilvanya'daki bir ilkokulun müdürü olan Jordan Caldwell, personelinin yapay zekayı faaliyetlerine entegre etme sürecinin erken aşamalarında olduğunu, ancak kitapların ve kütüphanelerin öğrenciler için hâlâ temel teşkil ettiğini vurguladı.
Caldwell, "Onları gün boyunca teknolojiyle boğmak ve sonra eve gidip daha fazla teknoloji kullanmalarını istemiyoruz," diye açıkladı.
Kaynak: https://edition.cnn.com/2025/09/22/tech/america-literacy-ai-schools
