Birleşmiş Milletler, kaosun hüküm sürdüğü Haiti'de durumun 'dehşet verici' olduğunu, sene başından bu yana 1,500'den fazla kişinin çete şiddeti nedeniyle öldüğünü ve günden güne ülkeye daha fazla silah akışı olduğunu bildirdi.
BM İnsan Hakları Komiserliği'nce bugün (28 Mart) yayınlanan bir raporda, "yolsuzluk, cezasızlık ve kötü yönetimin, giderek artan çete şiddetiyle birleşmesinin, Haiti'de hukukun üstünlüğünü aşındırdığı ve devlet kurumlarını çöküşün eşiğine getirdiği" belirtildi.
Mevcut durumun ülkeyi "dehşet verici bir durumda" bıraktığı ve kurbanların sayısının da hızla arttığı kaydedildi.
Amerika kıtasının en yoksul ülkelerinden Haiti, çetelerin yol açtığı şiddet sarmalı ve iktidar boşluğu nedeniyle ekonomik çöküşün eşiğinde bulunuyor.
Başbakan Ariel Henry'nin istifasını talep eden silahlı çeteler, başkent Port-au Prince ile Croix des Bouquets bölgesi yakınlarında bulunan iki cezaevine 2 ve 3 Mart'ta silahlı saldırı düzenleyerek güvenlik güçleriyle çatışmıştı.
Çatışmalar sırasında yaklaşık 4 bin mahkum hapishaneden firar ederken, 12 kişi yaşamını yitirdi.
Uzun yıllardır siyasi, ekonomik ve güvenlik krizi gibi temel problemlerle boğuşan Haiti, bir yandan da 11 milyonu aşan nüfusuyla kıtlık tehlikesi yaşıyor.
Haiti, 7 Temmuz 2021'de Cumhurbaşkanı Jovenel Moise'nin öldürülmesiyle iktidar boşluğu sürecine girdi.
Moise'nin ölümüyle bütün yetkileri eline alan Başbakan Henry, ülkedeki huzursuzluğa ve kamuoyunda oluşan hayal kırıklığına çözüm bulamadığı gibi şiddetin daha da artmasına engel olamadı.
Moise'nin suikasta kurban gitmesinin ardından ülkede suç, hırsızlık, gasp ve çetelerin savaşı zirve yaptı.
Henry'nin defalarca söz vermesine rağmen seçimlerin yapılamaması ülkede protesto dalgasını beraberinde getirdi.
Henry, iki hafta önce bir geçiş konseyi kurulduktan sonra istifa edeceğine dair söz verdi; ancak parti liderleri arasındaki çekişmeler nedeniyle bu aşamaya ulaşmak son derece zor.
BM İnsan Hakları Ofisi, çete şiddetinin geçen yıl 4 bin 451 kişinin ölümüne ve bin 668 kişinin de yaralanmasına yol açtığını tespit etti.
Raporda, sadece 2024'ün ilk üç ayında 1,554 kişinin öldüğü ve 826 kişinin yaralandığı belirtildi.
Çete üyeleriyle istismara dayalı cinsel ilişkiye zorlanan kadınlar, rehinelere ve gözleri önünde kocaları öldürülen (ve bu anı izlettirilen) kadınlara yönelik tecavüzler dahil BM raporunda, Haiti'deki yaygın cinsel şiddete dair bilgiler verildi.
Ayrıca, intikam ve cezalandırılma korkusuyla çetelerin saflarından ayrılamayan çocukların (hem kız hem de erkek) bu gruplara alınması ve istismar edilmesine dikkat çekildi.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, bir video mesajla paylaştığı raporla ilgili açıklamasında, "Tüm bu uygulamalar çok çirkin ve bir an önce durdurulmalı" dedi.
Raporda, artan çete şiddetine karşı kurulan "öz savunma birlikleri" isimli oluşumlara işaret edilerek, bu kişilerin adaleti kendi elleriyle sağlamaya devam ettiği uyarısı yapıldı.
"Adi suçlarla suçlanan veya çetelerle ilişkisi olduğundan şüphelenilen kişiler böylesi gruplar tarafından linç edilmeye, taşlanmaya, sakat bırakılmaya veya diri diri yakılmaya devam etti" denilen raporda, geçen yıl 18'i kadın olmak üzere en az 528 linç vakası rapor edildiği, bu yıl ise şu ana kadar 59 linç vakası daha rapor edildiği aktarıldı.
Raporda, şiddeti durdurmak için uygulanan uluslararası silah ambargosuna rağmen, Haiti'nin sınırlarından hala güçlü bir silah ve mühimmat akışı olduğu belirtildi.
Çatışmaların yaşandığı ülkeye silah ve mühimmat kaçakçılığının durdurulması için daha sıkı ulusal ve uluslararası kontroller yapılması çağrısında bulunuldu.
"Sahadaki korkunç duruma rağmen silahların hala akmaya devam etmesi şok edici" diyen Türk, "Silah ambargosunun daha etkin bir şekilde uygulanması çağrısında bulunuyorum." diye konuştu.
