Dijital finans kuruluşu Papara’da yasa dışı bahis sistemindeki paranın dolaşımının sağlandığı ve kara para aklandığına ilişkin davanın iddianamesi tamamlandı. İddianameye göre 25 kişi “suç örgütü kurmak” ile yargılanıyor.
Papara’nın yönetim kurulu başkanı Ahmed Faruk Karslı örgüt lideri olarak nitelendirilirken, 5 kişi örgüt yöneticiliğinden, 20 kişi ise örgüt üyeliğinden dosyada yer alıyor.
Şirket, Halil Falyalı’dan Derkan Başer’e, Veysel Şahin’den Yaşam Ayavefe’ye kadar birçok bahis baronuyla iş birliği yapmakla suçlanıyor. Peki, yasa dışı bahis sistemi nasıl işliyor ve illegal kazançlar nasıl aklanıyor?
Oksijen'den Baran Can Sayın derledi.
246 sayfalık iddianamede yer alan üç gizli tanık, bu sistemin yapılarını detaylarıyla anlatıyor.
Bahis sitelerini nasıl kuruyorlar?
Sayın'ın haberine göre bir yasa dışı bahis sitesi nasıl kuruluyor derseniz, önce altyapı hizmeti sunan bir firmayla anlaşmanız lazım. Ama burada kullanılan sistemler tekelleşmiş vaziyette. Altyapı sağlayıcı şirketler sayılı.
Betconstruct, Betsolutions, Newartsolutions ve kurucularının arasında bahis baronları Veysel Şahin ile Halil Falyalı’nın bulunduğu öne sürülen Pronet Gaming; bahis sitelerinin çoğuna hizmet sağlayan firmalar.
Bu şirketler aslında bir web sitesini tamamen sanal bahis ya da kumar oynamaya hem yazılım hem de tasarım açısından elverişli hale getiriyor.
Bazı altyapı sağlayıcılar şart koşmaksızın hizmet sunarken bazıları ise sadece kendi geliştirdikleri oyunlara yer verilmesini istiyor. Bahis sitesi açmaya karar veren bir kişi bu şirketlerden birine başvuruyor. Genellikle 50-100 bin euro arasında değişen bir kurulum ücreti karşılığında siteyi teslim alıyor.
Bahis sitesi faaliyete geçtikten sonra her ayın ilk haftası gelirlerin yüzde 20-25’i yine bu altyapı hizmeti veren şirketlere “kullanım bedeli” adı altında gönderiliyor. Bu pay ödenmediği takdirde bahis sitesinin faaliyeti, hizmet sağlayıcı firmalar tarafından durduruluyor.
Fakat Pronet gibi yasa dışı bahis alanını domine eden şirketlere başvuru yapmak ve para vermek de altyapı hizmetlerinden faydalanmak için yeterli değil. Gizli tanıklardan birine göre “Pronet sektörde belli bir yere geldiği için 1 milyon euro vermek bile yeterli olmayabilir, hususi dostluk lazım”...
Lisans almaları şart
İddianamede altyapı sağlayan bu şirketlerin sanal kumarhanelerin “inşaatını ve mimarisini üstlendiği” şeklinde bir tanımlama var. Sanal kumarhaneyi işletmek, site sahiplerine bağlı. Ayrıca bu sitelerin bir de oyunculara güvence sunması gerek. Özellikle büyük paralarla oynayanları çekmek için güvence şart. Bu da “lisansör” olarak nitelendirilen kurumlardan alacakları bahis ve kumar oynatma lisansıyla sağlanıyor. Bu lisans, Malta, İngiltere ve Hollanda gibi ülkelerde bahis oynatma yetkisi veren kurumlardan ediniliyor.
Bunlardan en az itibar göreni Hollanda menşeli lisansörlerken, en itibarlısı Malta’daki lisansörler. Lisans almak için Malta’da bir şirket kurduktan sonra başvuru yapılıyor. Lisansör kurum sitenin altyapısını inceliyor, sitedeki oyunları oynayarak deniyor ve hile olup olmadığını ya da teknik aksaklıkları inceliyor.
Sayın'ın haberine göre eğer başvuru onaylanırsa 25 bin euro ödenerek lisans alınıyor. Yıllık lisans yenileme ücreti ise 3 bin euro. Altyapı hizmeti ve lisans da ayarlandığında geri kalan unsurlardan ilki havuz hesap… Havuz hesap, site açıldığında site sahibince ortaya konulan para. İlk etapta kazanan oyunculara ödeme yapmak adına sitede bir para bulunması, bu paranın da yüklü bahisleri karşılayacak miktarda olması gerekiyor.
Yasa dışı bahsin finansal ağı
Havuz hesabı takip eden diğer zorunlu unsurlar call center, canlı destek, marketing ve finans birimlerinin tesis edilmesi. Sistem kurulduktan sonra sosyal medyadan ya da cep telefonlarına gönderilen mesajlarla tanıtım yapılarak oyuncu çekilmeye başlanıyor.
Bir kişi bahis oynamak istediğinde önce sitede kendi adına hesap açıyor.
Ardından da sitede belirtilen banka hesabına para yatırarak ilk bahsini oynuyor. Bazen bu dünyadakilerin “gel gel yapmak” şeklinde tabir ettiği kampanyalarla siteye yeni katılanların ilk bahislerini ücretsiz oynadığı da oluyor.
Oyuncularca para yatırılan bu hesaba “yatırım hesabı” adı veriliyor. Bu hesaplar ise öğrenci, ev kadını gibi genelde maddi anlamda kırılgan kişilerden kiralanıyor. Siteler üçüncü şahıslardan bu kiralamaları çoklu para trafiğiyle bahis oynatıldığının tespitini engellemek adına yapıyor.
Ama hem kısa sürede çok sayıda farklı kaynaktan para transferi geldiği için bankaların radarına girip kapatılabileceğinden hem de hesap sahibi biriken parayı bahis sitesine aktarmadan çekebileceğinden bu hesaplarda fazla para birikmesi istenmiyor.
Ortalama 5-10 bin lira gibi bir meblağ olduğunda bu para “yatırım hesabı”ndan “kasa hesabı”na gönderiliyor.
“Kasa hesabı” nedir?
Kasa hesapları yine para karşılığı kiralanan üçüncü şahıslara ait hesaplar ancak bu kişiler yatırım hesabı sahipleri gibi rastgele anlaşılan kişiler değil.
Bahis şebekesiyle tanışıklığı olan ve güven duyulan insanlar kasa hesaplarının sahibi.
Bir kişinin bahis kazancı sonrası para çekme talepleri, takibi zorlaştırmak adına yatırım hesaplarından gerçekleştiriliyor. Ama bu aşamada da ilk etapta istenen meblağ kasa hesabından yatırım hesabına gönderiliyor, sonrasında oyuncuya ulaşıyor.
Fakat büyük paralarla oynayan ayrıcalıklı oyunculara istisnai olarak kasa hesabından da para gönderilebiliyor. Sitenin altyapı hizmeti sağlayan firmalara verdiği komisyonların, birimlerde çalışanların maaşlarının ve diğer tüm giderlerin ödemesi de kasa hesaplarından yapılıyor.
Bahis baronlarına kripto ödeme
Sistemde dönen para site sahiplerine de bu kasa hesaplarından transfer ediliyor ancak kasa hesabından sonra site sahibine uzanan para trafiği yine takibi güçleştirmek için kripto para birimleri üzerinden sağlanıyor. Bu noktada artık nakit para transferi yok.
Son dönemde oyuncuların yatırdığı paradan itibaren kripto para birimlerini kullanan bahis siteleri de var. Yasa dışı bahse yönelik operasyonların artmasıyla kripto para trafiklerinin yetkili merciler tarafından izlenmesi sonucu gelişen bir diğer metot, soğuk cüzdan yöntemi. (Oksijen’in notu: Soğuk cüzdan, kripto paraların dijital olarak hizmet veren kripto borsaları veya cüzdanlarda tutulduğu “sıcak cüzdan” yerine fiziki bir harici bellekte depolanmasına verilen ad.)
Kripto paralarla birlikte, özellikle Kapalıçarşı’da anlaşmalı oldukları döviz büroları da bahis baronlarının suç gelirlerini aklayıp yurt dışına çıkarmalarında yardımcı oluyor.
Kasa hesaplarında birikerek döviz bürolarına nakit halinde getirilen paradan kendi komisyonunu kesen döviz bürosu sahibi, geri kalan miktarı ya bahis baronuna kripto para olarak transfer ediyor ya da yine nakit olarak aynı değerde “temiz para” veriyor. Kara para da ufak miktarlarda bu bürolardan dolaşıma sokuluyor ve takibi imkansız hale geliyor.
İç finans-dış finans
Bahis dünyasındaki tüm bu para trafiğinden sorumlu finans birimleri ikiye ayrılıyor. “İç finansçılar” site sahibinin maaşlı çalışanları ve yatırım hesaplarını kontrolden, oyuncuların para trafiğini idare etmekten ve onların para çekme taleplerini sağlamaktan sorumlular.
Bununla birlikte banka şüpheli bir işlem fark ettiğinde, hesapların kiralandığı kişilerin kişisel bilgilerini de aldıkları için, bankalarla telefonda görüşüp şüphe çekmeyecek şekilde konuşmakla yükümlüler. Para transferlerinde SMS doğrulaması da yine onların telefonlarına geliyor. Bu birimler ofis ortamında çalışıyorlar. Bir de “dış finansçılar” var. Bu kişiler ise komisyon usulüyle çalışıyor.
Yatırım hesaplarını bulmak ve kasa hesaplarını yönetmek onların sorumluluğunda. Site maliyetleri ve site sahibinin payı, dış finansçıların kontrol ettiği hesaplardan ödeniyor. Ancak komisyonla çalışan bu kişilerin paralara el koymasını önlemek adına kasa hesaplarında çok yüklü miktarlarda para biriktiğinde, kripto para cinsine çevrilerek doğrudan site sahibine bağlı iç finansçılara gönderiliyor.
Şayet dış finans biriminin kasasında para azalır ve site hizmetleri aksayacak gibi olursa, iç finans birimleri onlara nakit sağlıyor. İddianamedeki gizli tanık ifadelerine göre iç finans birimlerinin 2022 sonunda maaşı ortalama 7-15 bin lira (Oksijen’in notu: 2022’de net asgari ücret 5 bin 500 liraydı.) arasında değişirken, dış finansçılar oyuncuların Papara işlemlerinden yüzde 7-10, banka işlemlerinden yüzde 4-8 komisyon alıyordu.
Bahsi nasıl oynuyorlar?
Peki, oyuncular açısından sistem nasıl işliyor?
Yasa dışı bahis deyince içine kumar da dahil edilse de arada bir ayrım var.
Sanal olarak kumar oynatan ama bahis oynatmayan siteler de mevcut. İşin sanal kumar boyutunda kumarhanelerde oynanan oyunlar var. Poker, rulet, blackjack, slot gibi casino oyunlarına ek olarak oyuncunun ekran başında olmasına rağmen Kıbrıs, Gürcistan gibi ülkelerde fiziken var olan kumarhanelerde oynatılan canlı oyunlar bu kapsama giriyor.
Sanal bahis ise spor müsabakalarından ibaret olarak nitelendirilse de aynı zamanda PlayStation’da iki kişinin oynadığı bir futbol maçına, Knight Online gibi çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunlarında düelloları kimin kazanacağına yönelik de oynanabiliyor.
Yasa dışı bahis ya da kumar oynamak isteyen kişi siteye kaydolduktan sonra oynayabilmek için hesabında bakiye tanımlamak adına bahis sitesinde belirtilen hesaplara para yolluyor. Sitede kişisel bilgilerini vermek zorunda olan oyuncu, kendi hesabından parayı yollamadığı takdirde bakiye tanımlanmıyor. Para gönderildikten sonra bakiye kullanılabilir hale geliyor ve oyun oynayabiliyor.
Parayı almanın garantisi yok
Bahis ve kumar siteleri denetimlerle sık sık kapatılsa da genelde site isminin sonuna sayılar ekleyip alan adlarını değiştirerek faaliyetlerine devam edebiliyor.
Site kapansa bile oyuncunun bakiyesi içeride kalmıyor ve yeni açılan alan adına devrediliyor. Sitelerin yeni alan adlarının duyurusu sosyal medya aracılığıyla yapılıyor.
Ancak bahis sitesi için ayrıcalıklı bir oyuncuysa bu kişilere hususi temsilciler atanıyor ve direkt WhatsApp üzerinden temas kuruluyor. Kazanılan parayı tahsil etmek için sitelerde yer alan sekmelerden talep oluşturduğunuz zaman bahis ve kumar şebekelerinin kullandığı hesaplardan size transfer sağlanıyor.
Ancak bu sitelerin bir resmiyeti olmadığından paranın tahsil edileceğinin garantisi yok.
Sokakta da bahis var
Yasa dışı bahsin dijital boyutunun yanı sıra, sokakta da ayağı var. Yine site sahipleriyle iş birliği içinde çalışan “bayiler”; berber, kahve, börekçi gibi şüphe çekmeyecek mahalle arası işletmelerde yüz yüze nakit olarak bahis oynatabiliyor.
Hatta bahis oynatma hakkını “alt bayi” olarak tabir edilen kişilere de verebiliyor. İddianameye göre site sahipleri bir “bayi”den yüzde 19 komisyon alırken, bayiler alt bayilerden yüzde 45 komisyon alıyor.
