Türkiye'de uzun süredir beklenen 5G teknolojisinde takvim belirlendi. 17 Ekim'de gerçekleşen 5G ihalesi sonucunda hangi operatörün hangi frekansı kazandığı belli oldu. 1 Nisan 2026’da kullanıma sunulması beklenen 5G ilk olarak kalabalık ve yoğun bölgelere gelecek ve ardından tüm Türkiye'ye yayılacak.
Bu, kullanıcıların daha hızlı bir internete yakın zamanda kavuşacağı anlamına geliyor. 5G ile beş yıl önce tanışan İngiltere'de ise teknoloji tartışılmaya devam ediyor. Özellikle 5G kullanmanın bedeli sayılan yüksek faturalara rağmen alınan hizmet tartışılmaya devam ediyor. Son olarak İngiliz kamu yayıcısı BBC'de duyurulan test sonuçları, teknolojiyi kullanmaya hazırlanan Türkiye açısından da dikkat çekici.
İngiltere'de durum şöyle: "Telefonunuzun üst kısmında 5G simgesini gördüğünüzde, muhtemelen ilk beş yıl önce piyasaya sürüldüğünde vaat edilen türden daha hızlı internet hızlarına kavuştuğunuzu varsayıyorsunuz.
Mobil şebekeler bize 5G'nin daha hızlı indirme, daha akıcı yayın ve anında bağlantı sağlayacağını söyledi.
Mobil operatörlerden ve hükümetten çok sayıda yatırım aldı ancak özellikle 5G'nin daha kısa mesafelerde daha yüksek hızlar sağlaması nedeniyle çok sayıda verici gerektirmesi nedeniyle çeşitli aksiliklerle karşılaştı."
Araştırma grubunun testi
Yeni bir araştırma, ekranda görülen 5G simgesinin, internet hızı açısından gerçekte elde edilenle uyuşmayabileceğini öne sürüyor.
Araştırma grubu PolicyTracker tarafından yapılan ve BBC'nin Morning Live programıyla paylaşılan testle, bir telefonun 5G sembolünü gösterdiği zamanların yaklaşık yüzde 40'ının aslında 4G bağlantısı kullandığını ortaya koydu.
Bu, telefonunuz sessizce daha düşük hızlarda çalışırken, siz 5G için ödeme yapıp onu görebileceğiniz anlamına geliyor.
5G için teorik olarak en yüksek indirme hızı saniyede 20.000 megabite kadar çıkabiliyor. Bu, 18 HD filmi bir dakikadan kısa sürede indirmeye yetecek bir hız; ancak çoğu kullanıcının hızı bundan çok daha düşük.
Daha iyi hizmet için daha pahalı paket
Araştırma, bazı mobil şebekelerin "bağımsız 5G"yi kullanıma sunmaya başlamasıyla birlikte geldi. Bu yeni hizmetin, her zaman gerçek 5G hızları vaat ettiği söyleniyor.
Bundan faydalanabilmek için genellikle daha yüksek fiyat etiketine sahip olan özel bir telefon tarifesi satın almak gerekiyor.
5G alamıyorsam ne yapmalıyım?
5G'yi kapsayan bir sözleşmeniz varsa ancak düzenli ve güvenilir bir 5G sinyali almadığınızı düşünüyorsanız:
- Hızınızı kontrol edin: Gerçek indirme ve yükleme oranlarınızı görmek için çevrimiçi bir hız testi kullanın
- Kapsama alanınızı kontrol edin: Ofcom'un mobil kapsama alanı denetleyicisi, bölgenizde hangi şebekenin en iyi 4G veya 5G sinyalini sunduğunu gösterir. Posta kodunuzu girdiğinizde, yerel olarak 4G/5G sinyalinin mevcut olup olmadığını ve sinyalin iyi mi yoksa değişken mi olduğunu görebilirsiniz. Ayrıca, bölgeniz için hangi sağlayıcının en iyi kapsama alanına sahip olduğunu da gösterebilir.
- Sağlayıcınızla iletişime geçin: Mevcut sağlayıcınızın kapsama alanından ve sinyal gücünden memnun değilseniz, sorunu açıklamak ve size ne gibi tavsiyelerde bulunabileceklerini öğrenmek için onlarla iletişime geçmenizde fayda var.
- Sağlayıcıyı değiştirin: Eğer bir sözleşmeye bağlı değilseniz, daha iyi kapsam sunan başka bir sağlayıcıya geçmeniz kolay olabilir.
'Buna değmez'
PolicyTracker, dört farklı şebeke sağlayıcısına bağlı dört farklı telefon kullanarak Londra'nın merkezi, Birmingham'ın dış mahalleleri ve Kuzey Lincolnshire'daki bir köyde 11 bin test gerçekleştirdi.
Telefonlarda sıklıkla 5G logosu yer alsa da, iletilen verilerin hâlâ eski 4G altyapısı üzerinden taşındığı tespit edildi.
Kullanıcılar için fark her zaman belirgin olmayabilir, ancak bu durum ultra hızlı ağ bekledikleri yerlerde daha yavaş indirmeler ve ara belleğe alma anlamına geliyor.
Asıl mesele mobil ağların şu anda 5G'yi nasıl tanımladığı
PolicyTracker'dan Martin Sims, telefonunuzdaki sembolün bölgede 5G sinyalinin "varlığını" gösterdiğini ancak telefonunuzun ona bağlı olduğunu garanti etmediğini açıklıyor.
"Bağımsız 5G" hizmetiyle bile, daha hızlı bir bağlantı mevcut değilse telefonunuzun 4G'ye düşebileceğini belirten Sims, çoğu insan için "tek başına 5G'nin çok da değerli olmadığını, sözleşmelerin pahalı olması nedeniyle parasının karşılığını alamadığını" söylüyor.
Londra gibi büyük şehirlerde bile kapsama alanının hala yetersiz olduğunu belirten Sims, ancak bu yeni hizmetin "tren istasyonları gibi yoğun bölgelerde daha iyi hizmet alma olasılığınızı artıracağını" vurguluyor.
Şikayet servisi Resolver'dan tüketici uzmanı Jasper Griegson, BBC'ye yaptığı açıklamada, müşterilerin net bilgiye sahip olma hakkına dikkati çekerek, "Bir şeyi elde ettiğinizi sanıyorsunuz ama elde edemiyorsunuz ve doğruluk çok önemli. Tüketici Hakları Yasası, diğer bağlamlarda ne kadar doğru olması gerektiği konusunda çok katı kurallara sahip, peki burada neden farklı?" dedi.
Mobile UK, doğruladı
Bunun üzerine İngiltere'nin büyük mobil operatörlerini temsil eden ticaret kuruluşu Mobile UK, 5G simgesinin mutlaka canlı bir 5G bağlantısı anlamına gelmediğini doğruladı. Bu sembolün, kullanıcının 5G'nin etkin olduğu bir alanda olduğunu gösterdiği ve ağların "sinyal gücü gibi gerçek zamanlı faktörlere dayanarak, ister 4G ister 5G olsun, müşterileri dinamik ve sorunsuz bir şekilde en iyi bağlantıya yönlendirdiği" belirtildi.
Türkiye'deki 4,5 G süreci
Yakında 5G'ye geçmesi öngörülen Türkiye'deki süreç bir çok ülkeden farklı seyretti. Euronews, bu süreci şöyle derlemişti:
ABD 2009'da, Avrupa ülkeleri ise 2010-2012 aralığında 4G'ye geçerken, Türkiye 2016'ya kadar 3G'de kaldı. 2000’lerin sonunda 4G yeni yayılmaya başlamışken Türkiye’de 3G 2009’da devreye alınmıştı.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ve Ulaştırma Bakanlığı, “4G’ye hemen geçmeme" yaklaşımını benimsedi ve 2016'da kendine özgü 4.5 teknolojisini tanıttı.
Bunun çeşitli ekonomik ve stratejik nedenleri vardı. Örneğin Türkiye’de 3G yatırımları 2009’da yeni yapılmıştı. 4G’ye çok erken geçmek, operatörlerin yeni altyapı yatırımını kısa sürede yeniden yapmasını gerektiriyordu. Bu da milyarlarca dolarlık ek maliyet anlamına geliyordu. Dolayısıyla operatörler de süreci ertelemeyi tercih etti.
2016’da lansman yapıldığında Türkiye doğrudan LTE-Advanced (4.5G) ile başladı. Bu adım, birçok ülkenin ilk 4G sürümünden daha hızlı ve gelişmiş bir başlangıç olarak müjdelendi.
Diğer ülkeler ise genelde bu teknolojiyi “LTE-Advanced” veya “LTE-A Pro” diye adlandırıyor. Örneğin Güney Kore, Japonya, ABD gibi ülkelerde “LTE-A”; Avrupa’da ise “4G+” etiketi yaygın. Türkiye pazarlama ve kamu iletişimi açısından “4.5G” adını tercih ediyor.
