Türker Karapınar

Yargılanmaya hazır mısınız?

Kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak adlandırılan yasa teklifindeki 29. maddenin geçmesi halinde neler olabileceğini dünkü yazımda yazmıştım.

https://www.gazetezebra.com.tr/2022/yazarlar/son-yazilar/sebep-veya-gudu-yargilanma-sebebiniz-olabilir/ Bugün bu maddeye ilişkin basın örgütlerinin ve TBMM Adalet Komisyonu’nda muhalefet milletvekillerinin yaptığı tepkileri okuyacaksınız. BASIN ÖRGÜTLERİNİN TEPKİLERİ SÜBJEKTİF SAİKLE TÜM HALKA CEZAİ TEHDİT “Söz konusu düzenlemede suçun manevi unsuru olarak ‘Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saiki’ öngörülmüştür. Kişiden kişiye, dönemden döneme değişmesi mümkün olan bu duygu durumlarının ölçülmesi, saikin ortaya koyulması son derece sübjektif değerlendirmelere bağlıdır.  Kamu barışının bozulmasına elverişlilik ölçütü de son derece göreceli olup bunun cezai müeyyideyi bağlanması başta gazeteciler olmak üzere tüm halkın cezai tehdit altında bırakılmasına yol açmaktadır. Düzenlemenin teklif metninden çıkarılması son derece önemlidir.” YAYAN DA YANACAK “Yasa teklifi ifade özgürlüğünün önünde tarihimizin en büyük engeli olarak dikilecek 29’uncu madde ile ‘Halkı yanıltıcıyı bilgiyi alenen yaymak’ gibi bir yeni suç tanımı oluşacak. Muğlak ve ucu açık ifadelerle hangi savcının hangi yanlış bilgiyi yayanlarla ilgili harekete geçeceği bilinemeyecek. Sosyal medyada eleştirel paylaşımlar, ‘dezenformasyon’ olarak suçlanabilecek. Yalan haberi yapanın yanı sıra yayan ifadesi getirilerek demokrasiyi ve ifade özgürlüğü ilkesini temelinden sarsıp çökertecek pek çok uygulamayla karşı karşıya kalınacak.” https://www.medyaport.net/medya/medya-dayanisma-grubu-sansur-yasasi-na-karsi-tbmmde-h42732.html?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter MUHALEFETİN ELEŞTİRİLERİ BAŞTA GAZETECİLER TÜM HALK TEHDİT ALTINDA Düzenlemede suçun manevi unsuru olarak halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saiki öngörülmektedir. Kişiden kişiye, dönemden döneme değişmesi mümkün olan bu duygu durumlarının ölçülmesi, saikin ortaya koyulması son derece sübjektif değerlendirmelere bağlıdır. Kamu barışının bozulmasına elverişlilik ölçütü de son derece göreceli olup bunun cezai müeyyideye bağlanması başta gazeteciler olmak üzere tüm halkın cezai tehditler altında bırakılmasına yol açacaktır. SEÇİM BASKI ALTINDA YAPILACAK Düzenleme, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasının sınırları ile haberleşme, düşünceyi açıklama ve yayma, basın hürriyetleri bakımından Anayasaya aykırılık teşkil etmektedir. Seçim dönemi yaklaşırken, bu türden bir kanun teklifinin yasalaşacak olması, yaklaşan seçimlerin iktidar tarafından baskı altında yapılmak istendiğinin alametifarikalarından yalnız biridir. SANSÜR, OTO SANSÜR Dezenformasyon, gelişen teknolojiyle beraber dünyanın gündeminde yerini alan bir konudur. Fakat sahte haberlere ve dezenformasyona karşı mücadelede, sert ve muğlak ceza kanunları bir araç olarak kullanılamaz. Madde, ifade özgürlüğü ve basın hürriyeti bağlamında bilgi ve fikir ile haber alma ve yayma haklarının ihlaline, vatandaş gazeteciliğinin ortaya çıkmasının önlenmesine, bir konuda kanaat ve kamuoyu oluşturulmasının engellenmesine, sansür oto sansür uygulamasına, internetin özgürce kullanımının sınırlandırılmasına neden olacaktır. SUÇUM NE? Suç ve cezaların kanuniliği gereği suç tipi açık, net, anlaşılabilir, ulaşılabilir, öngörülebilir, objektif biçimde tanımlanmalıdır. Teklifteki suç tipi ise, tamamen muğlak kavramlarla kaleme alınmıştır. Bu suç, iktidarın tesiri altındaki yargının keyfi uygulamalarına neden olacaktır. Kişi hangi somut eyleminin bu suçu oluşturacağını önceden hukuki kesinlik içinde tayin edemeyecek, davranışlarını buna göre şekillendiremeyecektir. Kişi, yaptığı her paylaşımda, söylediği her sözde bu suçun faili konumuna düşme riskiyle karşı karşıya kalacaktır. TÜRKİYE AİHM’NDE TAZMİNAT ÖDEYECEK Düzenleme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiğinden Anayasa’nın 90. maddesine de aykırıdır. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası mahkemelerde sorumluluğunun doğmasına sebep olacaktır. Bu madde nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti’nin AİHM’ne tazminat ödemesi kaçınılmazdır. (Onursal Adıgüzel, Ahmet Tuncay Özkan, Burak Erbay.) GAZETECİ KAYNAĞINI AÇIKLAMAYA ZORLANACAK Bu maddeyle gerek sivil toplum, gerek siyaset gerekse de gazeteciler üzerinde çok ciddi bir baskı uygulanması hedeflenmektedir. Gazetecilere kaynağını açıklamasını yoksa ceza verilebileceği tehdidi yapılmaktadır. Medyayı, demokrasinin ayrılmaz bir parçası yapan kaynakları ve kaynaklarının gizliliğidir. Uluslararası sözleşmeler bunu güvence altına alır ve gazetecilik her türlü baskıya rağmen bu güvenceyle yoluna devam edebilir. Burada yapılmak istenen bu düzenleme gazeteciliği gazetecilik yapan temel değerleri ortadan kaldırmayı hedefliyor. Bununla beraber objektif olmayan kriterlerle ceza öngörülmektedir. (Dersim Dağ, Abdullah Koç) AFGAN, SURİYELİ GÖRÜNTÜLERİ SUÇ SAYILACAK 29. madde, özgürlükleri kısıtlama açısından en olumsuz maddedir ve Anayasa’nın 26. maddesi ile açıkça çelişir niteliktedir. Nitekim madde ile yapılan suç tanımları Anayasa’nın 26. Maddesinde yer alan herkes düşünce ve kanaatlerini açıklama ve yayma hakkına sahiptir ifadesine aykırılık oluşturmaktadır. Bu madde ile muğlak suçlar oluşturulmakta ve düşünce ve kanaatleri açıklama özgürlüğü kısıtlanmaktadır. Bu madde bu haliyle kabul edilirse insan kaçakçılarının kamyonlarının kasasından inen yabancı kaçakçıların videosunun paylaşılması nefret ve ayrımcılığa zemin oluşturmak gerekçesiyle suç sayılabilecek, hatta kaçaklar ve sığınmacıların yasadışı davranışlarının paylaşılması da cezaya sebebiyet verebilecektir. Bu madde ile ilgili olarak illegal içerik ve dezenformasyon ayrımını doğru yapmak gerekmektedir. İllegal içerik, yasadışı içerikleri belirlerken, dezenformasyon tamamen yasadışı değildir. Bazı durumlarda zararlara sebep olsa da bu sonuçların her zaman planlı olmasını beklemek doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Ayrıca bu teklif maddesinin neticesinde gazetecilerin haber verme özgürlüğünün de oldukça kısıtlanacağı öngörülmektedir. (Ayhan Altıntaş) https://www.tbmm.gov.tr/genel-kurul-gundemi https://www.gazetezebra.com.tr/2022/yazarlar/sebep-veya-gudu-yargilanma-sebebiniz-olabilir/