Ukrayna ile ABD arasında haftalardır süren temasların ardından, Donald Trump ile Volodimir Zelenskiy pazar günü Florida’da bir araya gelecek. Taraflar, 2025’in son günlerinde bir barış anlaşmasına varılabileceği yönünde umutlu mesajlar verdi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, “Yeni yıla girmeden önce çok şey kararlaştırılabilir,” derken, ABD Başkanı Trump da barışa ulaşma ihtimalinin “yüksek” olduğunu söyledi.
Görüşme, iki ülke arasında haftalardır süren üst düzey diplomatik temasların zirvesi niteliğinde. Ancak bu süreçte Rusya, Ukrayna’nın başkenti Kiev’e yönelik yeni ve yoğun bir füze ve İHA saldırısı düzenledi.
Zelenskiy, Kanada’nın Halifax kentinde Başbakan Mark Carney ile yaptığı görüşmenin ardından Avrupalı liderlerle de bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, hedefin “Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruyan adil ve kalıcı bir barış” olduğunu söyledi. Von der Leyen ayrıca Ukrayna’nın savunma kapasitesinin güçlendirilmesinin Avrupa’nın güvenliği açısından da kritik olduğunu vurguladı.
Florida’daki görüşmede neler ele alınacak?
Zelenskiy, müzakere ekiplerinin “birkaç belgeye ilişkin ilk taslakları” hazırladığını ve bunların pazar günü Florida’daki görüşmede ele alınacağını söyledi.
“Bazı başlıklar yalnızca liderler düzeyinde ele alınabilir,” diyen Zelenskiy, bunların başında güvenlik garantileri, ekonomik işbirliği ve Ukrayna toprakları konularının geldiğini belirtti.
Güvenlik garantilerine ilişkin olarak, “Birden fazla belge var ve hepsini değerlendirme imkânı bulmak isteriz,” diyen Zelenskiy, ekonomik anlaşma için ise şu aşamada yalnızca taslakların bulunduğunu söyledi.
Ukrayna liderine göre, bu iki başlık ABD ile Ukrayna arasında ikili nitelik taşıyor ve Moskova’nın onayını gerektirmiyor. Zelenskiy, güvenlik garantilerine ilişkin anlaşmanın “neredeyse hazır” olduğunu ifade etti.
“İmzalanıp imzalanmaması artık toplantının formatına bağlı. Bu nedenle bu belgenin fiilen masada olduğunu düşünüyorum,” dedi.
Zelenskiy, pazar günü Florida'daki Mar-a-Lago’da bu belgeyi paraflamaya hazır olduğunu da belirtti.
En sıkıntılı konu: Ukrayna toprakları
Zelenskiy cuma günü yaptığı açıklamada, 20 maddelik planın yüzde 90’ının tamamlandığını ve Trump ile yapılacak görüşmenin kalan başlıkları netleştirmek için önemli olduğunu söyledi.
En zor konular ise Ukrayna’nın doğusundaki topraklar ile Zaporijya Nükleer Santrali’nin geleceği olarak öne çıkıyor.
Rusya, Donbas bölgesinde henüz kontrol altına alamadığı alanların da Ukrayna tarafından terk edilmesini talep ediyor. Kiev ise bu talebi reddediyor. Washington, çözüm olarak bu bölgelerin “serbest ekonomik bölge” ilan edilmesini önerdi. Ukrayna ise bölgenin askerden arındırılmasını ve uluslararası bir gücün denetimine verilmesini istiyor.
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya Nükleer Santrali’nin geleceği de bir diğer tartışma başlığı. ABD, Ukrayna ve Rusya’nın eşit ortak olduğu bir konsorsiyum önerirken, Zelenskiy ABD-Ukrayna ortaklığını savunuyor ve Washington’un payını kime devredeceğine karar verebileceğini söylüyor.
“Hiçbir koşulda hukuken tanımayız,” diyen Zelenskiy, bunun yine de toplum içinde tartışılması gerektiğini vurguladı: “Bu bir referandum mu olur, yoksa yasal düzenleme mi gerekir, bu açık bir soru.”
Zelenskiy’ye göre tüm bu başlıkların ele alınabilmesi için önce güvenlik garantilerinin netleşmesi gerekiyor:
“Amerikan tarafı referandum ya da seçim konusunu gündeme getirirse, mevcut koşullarda bunun mümkün olmadığını söylemeliyim. Süregelen saldırılar varken bu yapılamaz.”