<h2>Koronavirüsün dünyada etkili olduğu 3 büyük mutasyondan Güney Afrika ‘suş’una karşı Moderna ve BioNTech aşılarının etkisinin düştüğü, inaktif aşının ise mutasyonlara karşı etkili olduğu açıklandı. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Farmakoloji Uzmanı Doç. Dr. İsmail Mert Vural, "mRNA aşılarında 'spike' proteine yönelik bağışıklık sağlanıyor. İnaktif aşıda ise tüm virüse yönelik bağışıklık sağlanıyor" dedi.</h2> Koronavirüse karşı geliştirilen inaktif ve mRNA tekniği ile üretilen aşıların dünya genelinde vatandaşlara uygulanması devam ediyor. Sinovac ilaç şirketi tarafından üretilen CoronaVac eski bir aşı üretim tekniği olan inaktif virüs yöntemi ile üretildi. İnaktif virüs tekniğinde, enfekte etme özelliğini yitirmiş virüsün enjekte edilmesi suretiyle, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedefleniyor. Öne çıkan diğer koronavirüs aşıları Moderna ve BioNTech ise yeni bir yöntem olan mRNA tekniğiyle üretildi. Bu aşılarda, koronavirüsün laboratuvarda üretilen genetik kodunun kısmen vücuda enjekte edilmesi yoluyla bağışıklık yaratılıyor. Türkiye ise koronavirüs ile mücadele kapsamında 100 milyon doz inaktif aşı için sözleşme imzalarken, Çin'den getirilen inaktif aşının uygulanması sürüyor. Öte yandan tüm ülkelerde yayılan mutasyonlu virüse karşı aşıların etkili olup olmadığı tartışılıyor. Sağık Bakanı Fahrettin Koca, inaktif aşının yan etki riski düşüklüğünün yanında mutasyonlardan da daha az etkileneceğini daha önce ifade ettiklerini hatırlatarak, "Şimdi, dünya bunu da konuşmaya ve haberleştirmeye başladı. Bu ülkenin güzide vatandaşlarına en iyiyi temin etmek için çalışmaya devam ediyoruz" açıklamasını yaptı. <h3>Hangi aşı mutasyona karşı daha etkili?</h3> Doç. Dr. İsmail Mert Vural, mRNA ve Türkiye'nin de kullandığı inaktif aşıların mutant virüse karşı etkinliğini DHA'ya anlattı. Doç. Dr. Vural, "Sağlık Bakanımız da Brezilya'da yapılan bir çalışma sonucu bu açıklamayı yaptı. Çalışma sonucunda bizim kullandığımız inaktif aşının bu mutasyonlara karşı etkili olduğu gösterildi. Brezilya'dan gelen çalışmaya göre İngiltere ve Güney Afrika'dan gelen mutasyonlara karşı etkili olduğu açıklandı. Mutant virüse karşı mRNA aşılarının da çalışmaları oldu, İngiltere mutasyonuna etkili olduğunu açıkladılar; ama Güney Afrika mutasyonuna etkilerinin azaldığı belirtildi. Moderna, öncelikle Güney Afrika'dan gelen mutasyona karşı etkisinin azaldığını açıkladı. Son haftalarda da BioNTech aşısının bu mutasyona karşı diğer mutasyonlara göre etki oranının azaldığı yönünde açıklamalar oldu" dedi. <h3>İnaktif aşıda tüm virüse bağışıklık sağlanıyor</h3> Doç. Dr. Vural, mRNA aşısının İngiltere mutasyonuna karşı etkili olup Güney Afrika mutasyonuna karşı etkisinin neden düştüğüne ilişkin, "4 tane protein yapısı var virüsün ve bunlara karşı antikor geliştiriyoruz. En çok da 'spike' protein dediğimiz, Türkçe adıyla 'S' protein dediğimiz virüsün hücreye girmesini sağlayan protein, ona karşı geliştirilen antikorlar, virüse yapışarak hücreye girmesini, enfeksiyonun başlamasını engelleyen antikorlar gelişerek bağışıklık sağlanıyor. mRNA aşılarında bu 'spike' protein ana proteine yönelik bağışıklık, sağlanıyor. İnaktif aşıda ise tüm virüse yönelik bağışıklık sağlanıyor. 'Spike' proteinde oluşacak çok büyük bir mutasyon, yapısında oluşan farklılardan olayı o virüse aşılar ile oluşan antikorları veya daha önce hastalığı geçirip oluşan antikorları tanımayabilir, ondan dolayı tekrar bu mutasyonda enfeksiyon gelişebilir" diye konuştu. <h3>Mutasyona karşı aşılarda yapılacak değişiklikler</h3> Doç. Dr. Vural, aşının etkili olamayacağı olası bir mutasyona karşı aşılarda yapılacak değişiklikleri anlattı. Doç. Dr. Vural, inaktif aşı için, oluşan ‘suş’un inaktif hale getirilmesi gerektiğini belirterek, "İnaktif aşılarda virüs inaktif hale getirilip ona göre uygulama yapılıyor. Büyük bir mutasyon olursa ve aşının mutasyona karşı etkili olmadığı görülürse o mutasyon için tekrar aynı metodolojinin kullanılması lazım. Bu metodoloji öğrenildiği için bu çalışmalar daha hızlı olacaktır. Aynısını grip aşısında da görüyoruz. Bazı yıllar bu suşlar değişebiliyor. İleriki dönemde de muhtemelen koronavirüs aşısı da o hale gelecek. Koronavirüs aşsının da grip aşısı gibi yenilenmesi gerekebilecek. mRNA aşıları için de aynısı geçerli. 'Spike' proteinde çok fazla şey gelişirse, aşıya etkili değilse mRNA aşıları yenilenecektir. Bunu mutasyonun büyüklüğü ve mutasyonun oluştuğu hastalık belirleyecektir. Her mutasyon insan için kötü olacak diye düşünmemek lazım, bazı mutasyonlar insan yararına da olabilir, virüsün virülansı düşebilir, daha hafif bir hastalık da yapabilir" ifadesini kullandı. DHA