Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, plastik kirliliği konulu derste gönüllü öğrencilerden 1 ay boyunca tükettikleri çöpleri toplamalarını isteyerek yaptığı araştırmada, toplanan çöplerin yüzde 80'inin plastikten oluştuğunu tespit etti. Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, sonucun doğaya atılan çöpler arasındaki plastik varlığıyla oransal açıdan benzer olduğuna dikkati çekti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2018 verilerine göre Türkiye'de üretilen 35 milyon ton civarındaki yıllık çöp miktarının yüzde 10'unun plastik olduğunun tahmin edildiğini belirten ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, konuya ilişkin öğrencileriyle birlikte çalışma yaptı. Doç. Dr. Gündoğdu, plastik kirliliğini anlattığı derste gönüllü olan 3 öğrenciden 1 ay boyunca evlerinde tükettikleri çöpleri toplamalarını istedi. Bir ayın sonunda 8 kiloya yakın çöp toplandığını belirten Doç. Dr. Gündoğdu, bunun yüzde 80'inin, büyük çoğunluğu tek kullanımlık olan plastikten oluştuğunu belirledi. Öğrencileriyle yaptığı çalışma ile ilgili değerlendirmede bulunan Gündoğdu, şöyle konuştu: "Benim plastik kirliliğini anlattığım derste gönüllü olan öğrenci arkadaşlara 1 ay boyunca tükettikleri, bütün her şeyden ürettikleri çöpleri bir kenara ayırmalarını istedim. Bir ayın sonunda 8 kilograma yakın bir çöp üretildiğini tespit ettik. Bunun da neredeyse yüzde 80'i plastikten oluşuyor. Çok ilginç bir sonuçtu. Bu plastiklerin içerisinde yoğun olarak tamamı tek kullanımlık olan; pet şişeler, ambalajlar, dışarıdan istenen yemeklerin plastik kapları, poşetler ve benzer şekilde diğer tek kullanımlık ambalajların yoğunlukta olduğunu gördük." Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, küçük çaplı araştırmasının, doğaya atılan çöpler arasındaki plastik varlığıyla oransal açıdan benzer olduğuna dikkati çekerek, "Doğadaki çöplerin, özellikle denizel ortama atılan çöplerin de büyük çoğunluğu plastik formunda. Bu plastiklerin de neredeyse yüzde 50'si tek kullanımlık plastik. Bizim yaptığımız ufak deneme çalışmasında da üretilen çöplerin yüzde 50'sinden fazlası tek kullanımlık plastik çöplerdi" dedi. Plastik kullanımından uzaklaşmak ve tek kullanımlık plastikleri sınırlandırmak için tavsiyelerde bulunan Doç. Dr. Gündoğdu, "TÜİK 2018 verilerine göre Türkiye'de bizim toplam ürettiğimiz yıllık 35 milyon ton çöpün 10'unun plastik olduğunu tahmin ediyoruz. 3.5 milyon ton civarında ciddi bir plastik çöp söz konusu. Bunu azaltmak için öncelikle tek kullanımlık ambalajlarla dışarıdan yemek söylemek yerine kendi kaplarını götürüp yemeklerini doldurmalarını tavsiye ederiz. Büyük zincir marketlerin de doldurulabilir ürünlere imkan verecek reyonlar açması, plastikten kaynaklı ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarından ve çevre kirliliğinden kurtulmamıza yardımcı olacaktır. Aksi halde bütün ürünlerin tek kullanımlık ambalajlara ya da plastiklere konulması doğadaki plastik çöp miktarının, denizlere akan yıllık 20 milyon ton çöp miktarının daha da artması anlamına geliyor" diye konuştu.

Alternatifi ne olabilir?

Plastik yerine tercih edilebilecek diğer alternatiflerle ilgili değerlendirmede bulunan Gündoğdu, şöyle devam etti: "Plastiğin diğer alternatiflerinin plastikle kıyaslandığı zaman çok çok iyi olduğunu söyleyemeyiz. Bizim önerimiz çok kullanımlık alternatiflerdir. Bu cam olabilir, metal olabilir hatta zararlı olmadığı ispatlanmış bazı plastik malzemelerin çok kullanımlık olanları da tercih edilebilir. Bunları kullanırken de deforme etmemeye, özellikle çok kullanımlık plastik olanları çok fazla sıcak suyla yıkamamaya özen gösterirsek bu anlamda çok ciddi bir problemi de aşmış olabiliriz."